Kial
mi legas La Ondon?Detlev Blanke (Germanio)
… ĉar en ĝi: (1) estas freŝaj informoj pri la okazintaj Esperanto-aranĝoj en la tuta mondo; (2) estas prezentata tribuno por ĉiaj eldiroj; (3) sur la 3a paĝo ĉiam estas intervjuo kun iu fama persono aŭ kolektivo; (4) ofte estas publikigataj opinioj de Komitatano Z.
Bronislav Ĉupin (Ruslando)
… ĉar la rusoj estas grava kaj nemalhavebla popolo inter la eŭropaj popoloj. Cetere, precipe pro jenjenaj interesegaj artikoloj pri (inter)lingvistiko, Esperanto aŭ literaturo.
Christian Declerck (Belgio)
… ĉar mi trovas en ĝi interesajn artikolojn pri eventoj okazintaj en Esperantujo. Sed precipe mi ŝatas legi mallongajn rakontojn ĉu originalajn ĉu tradukitajn. Kun granda plezuro kaj intereso mi legis la artikolojn de Halina Paĝoj el la historio de Sukcena Lando. Mia filo Adamo preferas legi la anguleton Spritaj splitoj kaj preskeraroj.
Elżbieta Frenszkowska (Pollando)
La Ondon la unuan fojon mi vidis en Moskvo ĉe Miŝa Abramoviĉ. Li kaj Valentin Seguru entuziasmis pri ĝi. Dum la vespero Miŝa ne permesis uzi ĝin por mortigi kulojn. Tiaj estis la komencoj, poste dum jaroj mi alkutimiĝis. Gratulon pro la alta nivelo, sendependeco kaj interesa enhavo. Mi transdonas bondezirojn al Halina, Aleksander kaj la tuta onda, redakta kaj kunredakta bando, interalie al Gleb Malcev.
Paweł Janowczyk (Pollando)
… ĉar laŭ la aspekto, speco de papero kaj fotoj ĝi estas unu el la plej belaj revuoj kiujn mi konas. La enhavo laŭ la tekstoj estas ankaŭ interesa, sed mi havas unu ortografian rimarkon. Mi ne scias, kiu kulpas, sed kelkfoje mi vidas, ke la nomo de la lingvo Esperanto estas skribita ĉe vi minuskle. Tion mi opinias grava “makulo” sur via “infano”.
Mila vd. Horst-Kolińska (Nederlando)
… ĉar La Ondo estas bona ĉiuflanka movada revuo. Efektive ne estas multaj movadaj revuoj en Esperantujo, eĉ preskaŭ ne estas. Nur Esperanto de UEA povas konkurenci. Do, ĉiu kiu estas vera movadano eĉ ne povas ne legi La Ondon. Krome, La Ondo konstante tenas profesian altan nivelon, kio, sendube, allogas seriozajn esperantistojn.
Povilas Jegorovas (Litovio)
… ĉar ĝi estas riĉenhava kun interesaj artikoloj, kaj ankaŭ ĉar mi verkas en la muzika rubriko ;-)
plej muzike
Flo! (Francio)
Kun granda plezuro mi konstatas, ke La Ondo de Esperanto estas unu el la plej interesaj revuoj en la Esperanta mondo. Ĉiam interesaj artikoloj kaj informoj pri nia movado, bona lingvonivelo, partoj en kiuj ĉiu trovos ion interesan por si. Mi pensas ke, tenante “tiun vojon”, Vi atingos ne nur 150 numerojn, sed 1500.
Stanisław Mandrak (Pollando)
… ĉar ĝi rilatas ekvilibre al la diversaj tendencoj en la Esperanto-mondeto.
Gary Mickle (Germanio)
… ĉar ĝi enhavas interesajn intervjuojn kaj informajn artikolojn. Kvankam multajn informojn mi ricevas ankaŭ alimaniere (rete), mi ŝatas legi bone elektitan kaj ekvilibran novaĵkolekton pri esperantlingva movado kaj komunumo. Ankaŭ beletraj materialoj de La Ondo estas ĉiam interesaj.
Jukka Pietiläinen (Finnlando)
… ĉar ĝi estas interesa, serioza, enhavriĉa, profesie farata. Cetere, La Ondo en Ruslando estas ja ununura plenvalora Esperanto-revuo (ne “bulteno”, ne “informilo”). Rimarkinde estas, ke la revuo daŭrigas la tradicion de la fama antaŭrevolucia periodaĵo, kiun eldonadis Aleksandr Saĥarov.
Igorj Simonov (Ruslando)
… ĉar: (1) Ĝi raportas pri la okazintaĵoj en la Esperanto-movado koncize kaj interesamaniere. Tiu temo ĉiam interesas min. (2) Ĝi estas neŭtrala kaj esprimas opiniojn de la diversaj movadaj “tendaroj”.
Josi Ŝemer (Israelo)
Esperanto-gazetaro:
historio, nuntempo kaj perspektivojPli detalaj bibliografiaj informoj pri Esperantaj gazetoj aperis en eldonaĵo Periodaĵoj en 1993–1994. Laŭ ĝi aperis entute 10 mil 440 periodaĵoj en aŭ pri Esperanto kun entute 37 046 jarkolektoj. Do, averaĝa Esperanta periodaĵo havis malpli ol kvar jarkolektojn. Tiu nombro de jarkolektoj fakte rezultas proksimume 350 periodaĵoj averaĝe aperintaj. La nombro estas iomete tro alta, ĉar enkalkuliĝas ankaŭ jarlibroj kaj aliaj nur unufoje jare aperantaj aferoj. Ankaŭ multaj el tiuj gazetoj aperis nur tre loke kaj tre mallonge, foje nur ununumere.
Tre malmultaj gazetoj havis iom influan rolon en Esperanto-movado. Tamen eĉ la plej malgravaj kaj lokaj estis gravaj edukejoj de komencantaj Esperantaj ĵurnalistoj kaj unuaj taŭgaj forumoj por komencantaj verkantoj, por ne paroli pri distribuo de informoj.
Plimulto
el Esperantaj gazetoj estis lokaj aŭ maksimume landaj, kvankam ofte kelkaj
ekzempleroj estis senditaj ankaŭ al aliaj landoj. Se ni difinus internacian
Esperanto-gazeton tiel, ke maksimume duono el abonoj estas en unu lando,
la nombro estis ĉiam malgranda. Paroli pri granda nombro de Esperantaj
gazetoj estas surbaze de tio iom fanfarona, kvankam foje ankaŭ naciaj
Esperanto-gazetoj estas gravaj kaj influaj gazetoj. Eĉ la unua gazeto
en Esperanto, La Esperantisto, estis komence legata plejparte en
Ruslando, kie plimulto de esperantistoj vivis en tiu tempo.
Esperantaj gazetoj kutime silentas pri siaj eldonkvantoj. Laŭdinda escepto estas UEA, kiu publikigas ekzaktajn nombrojn, kaj La Ondo, kiu estas devigata publikigi tiun informon surbaze de Rusia leĝo. La abonkvantoj estas magraj: Esperanto 4084 abonantoj, Kontakto 922, La Ondo 545. Kaj tiuj ĉi apartenas al la plej disvastiĝintaj gazetoj. El la aliaj eble nur Monato atingas la similan nivelon; pri Literatura Foiro, Heroldo kaj Fonto ne uzeblas eĉ bonaj pritaksoj.
Disvastigo de informoj pri ekzisto de bonaj Esperanto-gazetoj estas problemo, kiun multaj redaktistoj pripensas tro malmulte. Ekzemple mi ne vere konsciis pri la ekzisto kaj kvalito de Fonto dum pluraj jaroj, kvankam mi sciis, ke tia gazeto ekzistas. Se mi sciintus, ke en ĝi aperas gajnintoj de belartaj konkursoj kaj pluraj aliaj interesaj artikoloj, mi estus aboninta ĝin eble dek jarojn pli frue. Kaj mi ne apartenas al plej malinformitaj esperantistoj…
Inter internaciaj nefakaj gazetoj plej elstaras la movadaj kaj kulturaj gazetoj. Movadaj tendencas esti organoj de asocioj, kiel revuo Esperanto, eble la plej disvastiĝinta gazeto dum la tuta historio de Esperanta gazetaro. Inter aliaj organoj, ekzemple, Sennaciulo kaj Sennacieca revuo havas brilan historion. Ankaŭ kulturo estas unu el fortaj flankoj de internaciaj Esperanto-gazetoj. Inter la plej brilaj gazetoj estis tiuj, kiuj okupiĝis plejparte pri kulturo: Literatura Mondo, La Nica Literatura Revuo, Literatura Foiro, Fonto…
Malmultaj Esperantaj gazetoj temas plejparte pri nemovadaj kaj (ne Esperantaj) kulturaj aferoj. Pli frue unu el tiaj gazetoj estis Kontakto, sed ekde 1979 Monato estas la plej brila inter ili. Monato faris de la komenco tion, kion kelkaj nacilingvaj gazetoj eksperimentis nur poste: nome, la lokaj ĵurnalistoj kutime konas la lokajn aferojn pli bone ol t.n. “paraŝutaj ĵurnalistoj”, kiuj venas al “varmegaj punktoj” nur kiam “okazas io” kaj ofte misinformas pli ol informas. Monato realigas la idearon de esperantismo: respekti la lokan kaj kunigi la lokan kun internacia nivelo. Necesus plifortigi la ekzistantajn kaj bone funkciantajn gazetojn kaj eble rezigni pri kelkaj tro marĝenaj: pluraj artikoloj, ekzemple, de Etnismo povus havi pli grandan legantaron en Monato.
Redaktoroj-entuziasmuloj
povis certigi aperadon de gazetoj, eĉ kiam tio ne estis profitdona aŭ
eĉ ne kovris la kostojn. Tamen pro la sama kialo nur en tre maloftaj kazoj
okazis, ke internacie disvastiĝinta Esperanto-gazeto sukcesis transiri
de unu redaktanto al alia. Norda Prismo estis kreaĵo de Ferenc
Szilágyi, kaj ĝi kolapsis kelkajn jarojn post la morto de la fondinto.
Fonto
estas kreaĵo de Gersi Alfredo Bays kaj La Ondo de Esperanto de
Korĵenkov kaj Gorecka; kaj apenaŭ imageblas, ke iu alia povus transpreni
la redaktadon. Malmultaj sukcesaj ekzemploj estas Lingvo Internacia,
kiu havis tri redaktorojn inter 1895 kaj 1914, kaj Heroldo de Esperanto,
kiu jam havas la kvaran redaktoron. Tamen la rolo de Heroldo lastatempe
ŝanĝiĝis. Ankaŭ Monato sukcese transiris de unu redaktoro al
nova skipo, kvankam la unua redaktoro ankoraŭ restis en la kunlaborantaro.
Gazetoj de diversaj organizoj havas pli fortan daŭripovon, ĉar la organizo garantias la aperon, kvankam foje estus problemoj trovi novan redaktoron. Tiel ankaŭ la naciaj Esperanto-gazetoj estas inter la plej vivodaŭraj. Indus mencii, ekzemple, la svedan La Espero, fonditan jam en 1906. Inter internaciaj gazetoj plej malnovaj estas la religiaj Dia Regno (1908) kaj Espero katolika (1906).
Estas nenio nova ankaŭ en rilatoj inter la estroj kaj la redaktoroj. Lapenna kritikis Heroldon en 1964 jene:
La redaktoroj de la t.n. “sendependaj” periodaĵoj respondecas al neniu krom al si mem. Se ili komprenas sian sendependecon kiel ian rajton publikigadi tendencajn malĝustaĵojn aŭ misreprezentajn artikolojn, tiam ili misuzas la principon de preslibereco kaj transformas sian sendependecon en senrespondeconKarakterize, ke ĉiam por prezidantoj kaj potenchavuloj estas plej facile scii, kio estas misreprezentado kaj kio malĝustaĵo. Ne dependi de iu alia ol la redakcia prijuĝo estas grava. Fakte tiuj gazetoj dependas de legantoj, kiuj financas ilian aperon. Ili ankaŭ ne dependas de organaj devoj, kiuj tamen povas esti interpretataj tre diversmaniere: organo ja povas singarde sekvi la oficialan linion de la estroj, sed organo povas ankaŭ pli vaste orientiĝi al la membraro de iu organizo kaj reprezenti membraran volon, foje eĉ kontraŭ la estraro.
(Esperanto, 1964, №7–8, paĝo. 125).
Same kiel Lapenna kritikis Heroldon en la 1960aj jaroj, la gvidantoj de nuntempaj Esperanto-organizoj sentas sin malfacile kiam la gazetaro malkovras, ke la realo ne estas same brila ol ili mem imagas. Tamen la tasko de Esperanta gazetaro ne estu kontraŭstari Esperanton mem kaj la organizojn kiuj strebas ĝin utiligi. Malgraŭ tio, por simplaj esperantistoj estus pli bone, se la stultaĵoj estus malkovrataj en la propra rondo antaŭ ol ili detruas la renomon de Esperanto ĉe aliuloj. Sendependeco estas utila kaj inda eco ankaŭ en movadaj organoj. Same kiel en gazeto de politika partio, en Esperanta organo devus aperi ankaŭ kritikoj kontraŭ la gvidantaro, se estas kialo por tio. Necesus ke la plej bona informanto pri aferoj de la propra asocio estas la propra organo, ankaŭ tiam, kiam temas pri malagrablaj aferoj.
Ne
plu ŝtata financadoĈu la reta eldonado forprenas la publikon el la paperaj gazetoj? Eventuale jes, sed mankas veraj esploroj pri la afero (ankaŭ nacilingvaj gazetoj hezitas pri la respondo). Aperigi parton (aŭ eĉ tuton) el materialo en la reto, eble iomete malpli frue ol aperas la papera gazeto, povus funkcii ankaŭ kiel reklamilo por la papera eldono. Nuntempe ankoraŭ (eble ĝis eterno) pli facile legi el papero ol el ekrano kaj reta eldonado ne kontentigas tiujn, kiuj havas rimedojn aboni paperajn gazetojn. Mi supozas, ke nur tre malmultaj abonis gazetojn en la reto, malgraŭ signife malplikosta kotizo. La risko por eldonantoj tamen estas, ke la retaj gazetoj disvastiĝus senkoste en la reto. Teknike ja eblas enmeti distingilon, kvazaŭ la adresetikedon, sur pdf-dosieron, kiu indikas, kiu elretigis la gazeton por si.
Pro interreto multaj esperantistoj estas pli bone informitaj pri movadaj aferoj ol antaŭe. Malantaŭ-kurtenaj ludoj pri elektoj malkaŝiĝas pro malatente sendita retmesaĝo al publika listo, ajnaj sekretoj facile fariĝas publikaj. Pensu nur, se la reto ekzistus jam en 1974.
Ankaŭ por reta gazeto la redakta laboro estas grava. En la reto eblas trovi amason da materialo. En tia situacio eĉ pli gravas, ke iu elektas, kombinas, kolektas kaj prezentas la materialon en formo, kiu ne estas tro temporaba por leganto. Dum la reta eldonado fariĝas pli ofta, necesas eĉ pli da profesieco en ĵurnalisma laboro. Tamen en la reto ankoraŭ maloftas pagaj servoj kaj igi Esperantan gazeton finance daŭripova en la reto povas esti eĉ malpli facile ol sur la papero.
Necesus pli eniri la reton, aparte kiam temas klare pri neprofitdonaj gazetoj. Ekzemple en la reto jam ekzistas multege da nacilingva scienca materialo senpage, ofte en aliaj lingvoj ol la angla. La anglalingvaj sciencaj revuoj devigas uzantojn (kutime universitatajn bibliotekojn) pagi, sed rusaj, hispanaj, portugalaj ktp. estas ofte senpagaj. Necesus fondi bonkvalitajn sciencajn retajn gazetojn, ĉu surbaze de Scienca Revuo, ĉu sendepende de ĝi. La reto povas doni novan vivon al iamaj gazetoj: necesus enretigi malnovajn jarkolektojn kaj ebligi konsultadon de ilia enhavo. Eble en tio estus taŭga celo por iu ekzistanta fondaĵo aŭ loko por nova fondaĵo. Tekniko ekzistas, skanemuloj troviĝas en malmultekostaj landoj, retejoj haveblas eĉ senpage.
Esperanto
Pagitaj
abonoj: 2003: 4049, 2004: 4118, 2005: 4084, 2006: 4089. La revuo aperas
en eldonkvanto 5 500 ekzempleroj kaj atingas ankaŭ honorajn membrojn,
multajn instituciojn, bibliotekojn, eldonejojn, redakciojn kaj asociojn.
Plej multaj abonantoj estas en Francio (396).
[Aldonas Silfer] En la epoko de Fighiera Sikorska la abonantaro koncentriĝis en sep-ok landoj, kiuj solaj kovris 90% de la merkato. Hodiaŭ en tiuj landoj estas malpli ol antaŭe (eĉ la blufa ducento en Pollando forvaporiĝis tuj, kiam la tarifo por poloj iĝis egala al tiu por bulgaroj, hungaroj, rusoj — do duono de la internacia tarifo), sed kompense okazis kresko en pluraj aliaj landoj. Kaj tre rimarkinda estas la nuna kvanto kaj kvalito de konstantaj kunlaborantoj.
[Respondas Silfer] La revuo postrestas la grafikan evoluon en Esperantio, sed kompense nete superas la organon de UEA kaj nordeŭropan skandalisman retgazeton, pro la objektiveco kaj bunteco de la informado.
KontaktoInter la temoj, kiujn Kontakto tuŝis lastatempe, estis Tutmondiĝo, Amo, Lingvoj, Bestaj Rajtoj, Egalaj Rajtoj kaj Mitoj.
Ekde 2006 kolora versio de Kontakto haveblas interrete por la abonantoj kaj membroj de TEJO. Ni lastatempe ekhavis kelkajn novajn aŭtorojn en la landoj, kie ni ĝis nun ne havis kontribuantojn — kiel Afganio.
Bedaŭrinde, pro la surfaca sendado de la revuo, en iuj landoj (aparte en Amerikoj) oni ricevas Kontakton plurajn monatojn pli malfrue ol en Eŭropo, sed sendado per aerpoŝto estus tro multekosta kaj komplika de la administra vidpunkto…
3.
Kiel vi taksas la nunan staton de la Esperanta gazetaro? Kia ĝi estos
en la proksima estonteco?La ĉefa problemo de la Esperanto-gazetaro, laŭ mi, estas la sama, kiun spertas landaj asocioj: malgraŭ tio, ke la kvanto de esperantistoj en la mondo daŭre kreskas pro la disvolviĝo de la interreto, la kvanto de membroj en multaj asocioj falas: multaj homoj lernas Esperanton rete, korespondas kun aliaj esperantistoj — kaj ne strebas aliĝi al la organizoj kaj/aŭ aboni paperajn revuojn. Krome, multaj (aparte junaj) homoj preferas interreton al la paperaj revuoj.
Tamen mi pensas, ke la stato de Esperanto-gazetaro en la proksima estonteco ne multe ŝanĝiĝos: mi ne kredas, ke pro la disvolviĝo de la retaj teknologioj la paperaj revuoj tute aŭ preskaŭ tute malaperos — ja iam oni eĉ diris (kaj kredis), ke pro la disvolviĝo de la televido malaperos libroj. Mi kredas, ke multaj homoj daŭre preferos legi paperajn revuojn, kiujn oni povas legi en la trajno, porti al la laborejo, montri al la kolegoj kaj uzi dum la ĉeestaj kursoj.
La
KancerKliniko
Literatura
FoiroMonato
Ĉiam
pli kaj pli interesa kaj belaspektaLOdE havas sian firman lokon en la Esperanto-gazetaro kaj estas ĉiam pli kaj pli interesa kaj belaspekta, kvankam en ĝi mankas al mi humuro. Malgraŭ tio, ke seriozeco de geesperantistoj estas famega, mi esperas, ke ne nur mi volus legi pli multe da gajaj kaj spritaj tekstoj (nur la francdevena La KancerKliniko estas, bedaŭrinde, tro malmulte), kaj vidi pli multe da belaj, koloraj, primovadaj fotoj. Krom la titol- kaj dorspaĝo nur la dua paĝo de la revuo kaj la antaŭlasta paĝo povas esti uzataj tiucele sed ne por tekstoj. Teksto povas aperi sur ĉiu alia paĝo; Nia filmo, kiu iam aperis sur la 2a paĝo de Heroldo de Esperanto, estis spektinda por multaj.
Laste malaperis Esperantaj disaŭdigoj en la Pola Radio kaj la revuo Oomoto. Mi ankaŭ timas je la sorto de nia LOdE. Mi scias pri grava malsano de la eldonist(in)o — Halina Gorecka, kiu devas havi operacion; sed sen mono ŝi certe ne estos operaciita, ĉar profito pro eldonado de la Esperanto-revuo kaj Esperanto-libroj (ununura profito de la familio) ne sufiĉos por pagi la operacion. Ĉu ekzistas aliloke familio, kiu vivtenas sin nur dank' al Esperanto?
Mi konstatas tion kun bedaŭro… Mi eĉ ne scias, ĉu la ĉefredaktoro permesos aperigi ĉi leteron, sed mi devis skribi ĝin.
Marian Zdankowski (Pollando)
Tre plaĉas al mi la konstanta zorgo de la redakcio informi, ne polemiki akrege kaj aĉe; ĉiuj legantoj per si mem kapablas forĝi sian propran opinion …
Unuvorte, sen La Ondo, mankus multo! Jackie Huberdeau (Francio)
Persone ravas min la Vortoj de komitatano Z — aŭdace foje, sed ĉiam ŝajne bone informita li/ŝi donas interesajn enrigardojn en internaĵojn aŭ momentajn humorojn.
Belaj estas la raportoj de aranĝoj, sed ne mankas pli klerigaj artikoloj pri la lingvo, recenzoj aŭ novaĵoj.
Ĉu vi eble enkonduku rubrikon raporti pri/el fakaj asocioj? Min interesus: kio okazas ĉe la skoltoj, kiu konsistigas la Katan Rondon, pri kio diskutas nefumantoj? Ĝuste la apliko de Esperanto en la fakasocioj, sed ankaŭ de malantaŭ la kulisoj certe estus edife — kaj se neniu tro insiste liveras materialon, eble indus esplore prezenti ilin? Kie okazis fruktedona kunlaboro kun ne-/eksteresperantaj asocioj kiel la Ruĝa Kruco, Amnestio Internacia, Aŭtomobilkluboj ktp. — estas ege vasta pensebla gamo de interagoj kun la “ekstera” mondo. Kaj anguleto pri lokaj grupoj, landaj asocioj (historio, evoluo, elstaraj personoj..), ĝemelaj urboj.
Kial mi do legas la Ondon? Simple, ĉar ĝi estas unu el la plej elstaraj revuoj, kun interesa kaj foje profunda miksaĵo de temoj por multaj gustoj, tamen ne tro plata.
Por la estonteco mi deziras al vi kaj la helpantoj plian forton daŭrigi kaj plievoluigi la gazeton.
Jubileajn salutojn el suda Germanio!
Robert Bogenschneider (Germanio)
Ĝenerala
kaj neoficialaVivu la periodaĵoj por poŝtmarko-kolektantoj, interlingvistoj, biciklistoj kaj similaj, sed ni bezonas ankaŭ revuojn kiuj pritraktas tutan gamon da temoj, de literaturo tra vojaĝado al esperantumado. Monato kaj La Ondo perfekte komplementas unu la alian. Monato pritraktas la mondon ekster la esperanta komunumo, dum La Ondo pritraktas la tutmondan esperantan komunumon, ĝiajn variajn aktivojn kaj problemojn. Ĝi krome ne hezitas kritiki kiam bezonatas kritiko. Bone.
Mi varme gratulas la redakcion de La Ondo pro la konstanta plibonigo de la revuo trans la jaroj, precipe pro la belegaj fotografaĵoj. Mi deziras al ili kaj al la revuo mem, longan vivon kaj gloran estonton!
David Kelso (Britio)
1. Ĉar en Ukrainio simila Esperanto-revuo ne ekzistas.
2. Ĉar La Ondo estas enhavoriĉa, interesa, bone ilustrita.
3. Por ĉiu homo dezirindas koni la klasikajn verkojn. En La Ondo ili aperas en Esperanto kaj eblas samtempe ekzerci la lingvon kaj rememori aŭ konatiĝi kun la klasikaĵoj. Do, estas duobla utilo!
4. Por havi eblon esprimi sian dankemon al la karaj redakcianoj kaj kunlaborantoj, kion mi tuj faros.
Grigorij Berezin (Ukrainio)Ne bezonas ni la oron,
nek la sangon, nek doloron,
ĉar ekzistas en la mondo
Amo kaj Konkordo!Tial ĝoje mi admonas
ke ja bela liro Via
sciojn kaj la sentojn donas…
Sonu l' voĉo melodia!Ĝoje spertas mi admiron
vidi en agado Via
la sukcesojn kaj inspiron.
Helpu la favoro Dia!
La
plej bona sendependa revuoNe kompromisu kun tiuj, kies mensogaj alvokoj al “neŭtraleco” fontas fakte el ilia naciismo kaj fideleco al ŝtato. Sendependeco signifas ankaŭ esprimliberecon. Ĉi-rilate mi ege ĝuis en la marta numero (pĝ. 9) la jenan informon: “Pola registaro havis nenion komunan kun la polica persekuto al geja manifestacio en Poznań”. Registaro, kiu havas “nenion komunan” kun la agoj de sia polico — jen supera formo de pola nigra humuro.
Longan vivon al La Ondo, kiu simbole asertas, ke ĝi naskiĝis en 1909 kaj do transvivis multajn ŝtatojn, kaj kiu nun aperadas en la plej absurda parto de la Ruslanda Federacio!
Michel Duc Goninaz (Francio)
Telegramstile mi varme gratulas okaze de la 150a numero. Iom post iom plifortiĝis mia ligiteco al ĉi tiu sendependa publikaĵo. Multflanka ĉiam estas ĝia enhavo. Novaĵoj abundas el la tuta mondo. Daŭre mi sopiras al pensoriĉaj cerbumaĵoj de Alen Kris kaj atendas kolorajn intervjuojn de korifeoj kaj ordinaraj movadanoj. Carlo Minnaja bele pentris recenzon pri la Lingvo kaj popolo de Humphrey Tonkin. Agrable estas rideti ĉe plukaĵoj de István Ertl. Varia kaj pozitive buntkolora enhavo, en kiu oni donas spacon ankaŭ al ekstremaj opinioj, plivigligas legemon. Tute vane aldoni — sed tamen mi ripetas — La Ondo ege plaĉas al mi.
En la komenco de marto 2007 mi estis en la ĵus inaŭgurita, nova Urba Biblioteko de Turku. Estis al mi malfacile en la giganta librejo trovi la Esperantajn gazetojn. Oficisto ĝentile helpis kaj klarigis: “Ni havas kelkajn ĉefajn sekciojn por gazetoj kaj revuoj. Esperanton oni trovas sub la rubriko Popoloj kaj Kulturoj”. Ridetante mi dankis pro la konsiloj. Iam kaj tiam ankoraŭ nuntempe iuj eksteruloj plendas pro tio, ke Esperanto ne posedas landon nek kulturon. Tuj mi rimarkis surbrete okulfrapan, koloran kovrilpaĝon de La Ondo (la 149a numero!) inter kelkaj aliaj periodaĵoj en la Zamenhofa lingvo. Nun ni scias, ke en Turku nia prestiĝa revuo el Kaliningrado ricevis honorlokon inter “popoloj kaj kulturoj”! Prosperon ankaŭ estontece.
Jorma Ahomäki (Finnlando)
En la nova Urba Biblioteko de Turku: Jorma Ahomäki
(dekstre) kaj bibliotekisto (kun la marta Ondo en la manoj) antaŭ
gazetstando. (Fotis Mikko Mäkitalo)
Por mi kiel okcident-eŭropano ankaŭ konsideriĝas, ke mi ŝatas pli intime konatiĝi kun parto de Eŭropo, kiu estas malpli sinsufiĉema, malpli “evoluinta”, malpli (senscie) aroga ol la nord-atlantika vivosfero.
Johan Derks (Nederlando)
Beletra
Almanako, aŭ legado sub palmojRespondo: La difino en PIV tro striktas. Jam la indiko pri eteco limigas la signifon al malvasta grupo de publikaĵoj. En la historio ekzistis ĉiaj almanakoj, ankaŭ beletraj, kiel la Almanako de la Muzoj. Distingon faras la neregula, sendeviga aperritmo: kiam ni havos materialon por nova numero, tiam ĝi aperu, sen devo remburi paĝojn per manifestoj kaj umbilikismaj komunikoj. Alia trajto: la libreco, t.e. ĝi aperos ne kajere sed libroforme. Cetere, ĉiaj kontribuoj bonvenas, inkluzive de fotoj, desegnoj kaj komiksoj, unuflanke ĉar ankaŭ la vorton “beletro” oni komprenu libere, kaj aliflanke ĉar tiel BA estos ankaŭ ia Almanako de l' Amuzoj, ne tiom serioza kaj morna. Kurioze, la vorto “almanako” etimologie signifas “haltejo de kameloj”: haltejo por mildigi la soifon kaj rigardi senhaste la stelojn.
Demando: Sed eble la fakto ke temas ne pri monata aŭ sezona eldonaĵo montras ke ne ekzistas bezono en la merkato. Beletro aperas en Fonto, Literatura Foiro, La Ondo mem, La Gazeto… kaj homoj publikigas simple en la reto…
Respondo: La reto, ĝis nun, ne povas malfari la homan ŝaton legi tekstojn sur papero. La kontrasto kuŝas ne inter presaĵoj kaj retaĵoj, sed inter informoj legeblaj (t.e. skribitaj) kaj aŭdvidaj. Ja la senfineco de retpaĝoj similas tiun de papirusaj ruloj. Facilas publikigi en la reto, ekzemple bloge, sed tiaj tekstoj virtualas, kaj konas ilin nur la verkinto kaj lia rondeto. Rilate la Esperanto-merkaton, ĝi ne favorus la kunekziston de plia (du)monata kajera revuo, eĉ post la ĉeso de Fonto. Fakte neniu el la aliaj menciitaj publikaĵoj estas unuavice aŭ grandparte beletra. Multaj esprimis lastatempe deziron je nova literatura revuo, same legemuloj kiel verkistoj. Ni esperas ke ilin altiros la libra formato.
Demando: interkonsentis kun UEA pri premiera aperigo de premiitaĵoj el Belartaj Konkursoj. Ĉu de ĉiuj premiitaj verkoj, eĉ se la nivelo laŭ la redakcio ne taŭgus? Plue, ĉu tiu ligiteco al UEA ne kompromitus la vastecon de la redakta horizonto?
Respondo: Temas pri interkonsento inter Mondial kaj UEA, en kiu la redakta teamo rolas marĝene. Se iuj premiitaĵoj montriĝus netaŭgaj, ni esplorus la situacion; foje premiiĝis eseoj kun lingvaj eraroj, kaj la literatura nivelo ne ĉiam brilis (tamen nenio komparebla kun la skandale manipulitaj Floraj Ludoj aŭ la Verko de la Jaro!). BK subtenindas kiel aperejo de novaj talentoj, al kiuj tre gravas la baldaŭa publikigo en revuo sencenzura, sendogma kaj senklika. La celo ja estas vigligi la stagnajn akvojn de nia kulturo.
Demando: Kunredaktas kun vi Probal Daŝgupta kaj István Ertl. Kiel tiu kunlaboro okazas en la praktiko?
Respondo: En la praktiko ni korespondas pri verkoj ricev-itaj, -otaj, -indaj kaj pri tiuj, kiujn necesas poluri aŭ forrifuzi. Ni intermesaĝas pri ĉiaj ideoj, ĉar temas pri nova projekto, nun en fazo ne embria sed jam feta, kiu konstante evoluas. Ni ĉiuj havas okupojn en niaj privataj vivoj, tamen la afero prosperas.
Demando: Ĉu havas apartan gravecon ke la realigantoj venas el kvar landoj kaj tri kontinentoj?
Respondo: Nenian. Temas pri hazardo. Mi kontaktis amikojn konatajn pro altkvalita kontribuado al la esperantaj literaturo kaj kultura vivo en diversaj kampoj, kaj ili akceptis. Sed mi ne aparte penis varbi personojn de difinita urbo, aĝo, harkoloro aŭ signo de la ĉina zodiako.
Demando: Kiaj estas viaj kriterioj por akcepti tekston?
Respondo: Ni akceptos tekstojn legindajn, interesajn, valorajn, laŭ kriterioj neeviteble subjektivaj. BA defendas nenian pseŭdoideologion, nek elitisman koncepton de literaturo. Ni celas sproni verkemulojn kaj tradukemulojn, proponante oazeton por iliaj verkoj.
Demando: Kion pri originalaĵoj, tradukoj?
Respondo: Ĉar originaleco ne garantias kvaliton, ne gravas al ni ĉu temas pri originaloj aŭ tradukoj, kondiĉe ke la verkoj valoras kaj, se eble, montriĝas novecaj laŭ la stilo aŭ karaktero (kaj sen problemoj pri kopi-rajtoj).
Demando: Ĉu beletreco estos strikta kriterio, aŭ okaze aperos ankaŭ nebeletraj tekstoj?
Respondo: Beletreco estos gvida kriterio, sed ne la sola nek la plej grava. Ankaŭ verkoj pribeletraj havos lokon en BA, ĉefe kritikoj kaj recenzoj. Eĉ la rubriko Leteroj ne mankos.
Demando: Ĉu Vi jam havas sufiĉan materialon por ekaperi?
Respondo: Ni jam havas materialon ne nur por la unua “boao” (BA1) sed ankaŭ por parto de la dua.
Demando: Kiam aperos la unua numero?
Respondo: Laŭplane en septembro, post la UK, por ke ĝi enhavu la verkojn premiitajn en la Belartaj Konkursoj.
Demando: Ĉu eblas aboni la almanakon?
Respondo: Ĉiu numero estos libro, kun po inter 120 kaj 160 paĝoj, kiun eblos antaŭmendi ĉe la retpaĝo de Mondial, aŭ mendi poste, kiam ajn, de la eldonejo aŭ de diversaj libroservoj, aŭ pere de la retbutiko Amazon (kiel jam okazas pri ĉiuj eldonaĵoj de Mondial), aŭ aĉeti ĝin rekte en renkontiĝoj. Ĝis elĉerpiĝo, ĉiuj numeroj de BA restos daŭre aĉeteblaj, mendeblaj, donaceblaj…
Demando: Ĉu ekzistos ankaŭ reta versio?
Respondo: Probable ne. Malmultaj homoj legus tutan verkon sur ekrano, aŭ printe, se eblas legi ĝin kiel libron ne nur enhave sed ankaŭ grafike altkvalitan. Sed eble aperos en la reto indeksoj aŭ enhavtabeloj por la diversaj numeroj.
Kerno de la festivalo estas paralelaj duonhoraj lecionoj-prezentoj de diversaj lingvoj: tiel partoprenantoj ĉiam havas elekton, kun kiu lingvo konatiĝi, kaj vizitas dum unu tago kelkajn tiajn prezentojn. La specifaĵo de la Peterburga festivalo iĝis prezento de lingvosciencaj branĉoj apud la lecionetoj de lingvoj: estis prezentitaj kvin sciencaj branĉoj kaj 22 lingvoj.
Ĉeestis pli ol cent partoprenantoj, el kiuj 71 plenigis enketilon. Laŭ la enketiloj, partoprenintoj multe ŝatis la eventon. Furoris prezentoj de la japana kaj la korea, pli ol duono da neesperantistaj festivalanoj vizitis prezenton de Esperanto.
Speciala internacia koncerto, kutima en aliaj lingvaj festivaloj, ne okazis, kvankam la solenan fermon kronis, tute spontanee, irlanda danco.
Lokaj amaskomunikiloj informis pri la evento. Inter ili renoma tagĵurnalo Delovoj Peterburg kaj la plej populara studenta semajngazeto Gaudeamus.
Slavik Ivanov
Dum unu marta semajno oni konferencis ĉe la filologia fakultato de la Sankt-Peterburga Ŝtata Universitato.
En la sociolingvistika sekcio Oksana Burkina prezentis raporton pri internacia fonologio. Tri internaciaj sistemoj estis komparataj — tiuj de la klasika fonologo Trubeckoj, de la angla internacia lingvo kaj de Esperanto. La raporton sekvis interesa diskuto. La konferenca materialo estos eldonita ruslingve.
Ruslanda televidkompanio Mir (Mondo), kiu atingas ankaŭ aliajn landojn, preparas filmon pri planlingvoj. La projekto kovros temaron de universalaj planlingvoj (Esperanto), beletraj lingvoprojektoj (ekzemple, Quenya de Tolkien) kaj filozofiaj (ekzemple, tokipono). Por intervjuo pri Esperanto estis invitita Slavik Ivanov. Ankaŭ estis filmita viva interparolo en Esperanto inter Slavik Ivanov kaj Oksana Burkina, kiu en la filmo havos rusajn subtitolojn.
Oksana Burkina
En kelkaj kunsidoj REU-Konferenco akceptis raportojn de REU-Estraro, okazis elektoj de la nova konsisto de la estraro, debatoj kaj cetera organiza laboro.
Por la nova agadperiodo estis elektitaj: Andrej Grigorjevskij (prezidanto), Nikolaj Gudskov (vicprezidanto); la estraron eniris Konstantin Ĥlizov, Aleksandr Osokin, Jurij Karcev, Valentin Seguru, Irina Gonĉarova, Vladimir Bespalov. Krome la Konferenco decidis pri Kontrol-Revizia komisiono (prezidanto Gennadij Basov) kaj pri komisiitoj de REU en diversaj agadkampoj.
Se paroli pri la festivalo EoLA, bedaŭrinde necesas konstati, ke la programo de tiu aranĝo pli kaj pli reduktiĝas. Ĉi foje ne troviĝis sufiĉe da dezirantoj por okazigi konkurson pri deklamado aŭ “bel-lego”. Tamen ni nepre menciu teamon de Uralo kaj Okcidenta Siberio, kiu serioze prepariĝis al la aranĝo — rezulte ĉiuj povis ĝui gajan prezenton de la teamo kaj eĉ teatran spektaklon. Certe laŭ bona tiĥvina tradicio ankaŭ la organizintoj prezentis sin verse, proze kaj kante. Okazinta ĉe la fino de la renkontiĝo “Totala koncerto” eble estis ne tiom “totala” pro malsano, atakinta plurajn mastrojn kaj partoprenantojn, sed tutegale kortuŝa kaj ĉarma.
Dank' al zorgoj de tiĥvinaj esperantistoj preskaŭ ĉiuj venintoj estis eĉ persone renkontitaj, nutritaj kaj enloĝigitaj malgraŭ tute malsamaj deziroj, petoj kaj bezonoj. Ĉio cetera — ankaŭ nesufiĉa hejtado en la sporta bazejo, kie la programo okazis — estis ekster iliaj povoj kaj kapabloj.
La sekvan REK oni planas organizi sekvajare en Ĉeboksari (Ĉuvaŝio) aŭ ie apude. Multaj partoprenantoj petis, ke ĝi okazu en pli varma tempo — eble maje.
Aleksandr Osokin
Laŭ
la nova respondeculo de la Eŭropa Komisiono (EK) pri multlingvismo, rumano
Leonard Orban, Eŭropo ne atingos siajn celojn rilate al la ekonomio kaj
renovigo sen plene agnoski la valoron de multlingvismo.“La esploro montras ke la multlingvisma ero de entreprenado ne povas esti subtaksita. Multaj entreprenoj celas translandliman komercon kaj multe pli devas tiel pensi. Esploro montras rilaton inter eksportoj kaj produktiveco. Sed esploro pri kial firmaoj ne aktivas sur fremdaj merkatoj ankaŭ distingas malbonajn lingvajn konojn kiel bariero al kresko”, — diris Orban.
Orban profitis de la invito al EBS, iaspeca provo kopii la formaton de la altetaksata svisa komercrendevuo Davos, por longe paroli pri la graveco de lingvoj. Efektive Orban ankaŭ estas praviganta sian grandiozan salajron — tridekoble pli altan ol la averaĝa salajro antaŭ impostoj en Rumanio.
Tamen Orban pravas. Laŭ freŝa studo de EK pri preskaŭ 2000 eksportantaj firmaoj, 11% de la intervjuitoj diris, ke ili perdis kontrakton pro la manko de lingvaj konoj. Laŭ la studo, la averaĝa kosto po firmao estis 325 mil eŭroj dum trijara periodo. “Estas signifa ebleco por malgrandaj firmaoj kreskigi eksportojn, se ili investus pli en lingvoj kaj evoluigus lingvan strategion”.
La studo de la Komisiono ankaŭ montris ke kvankam la angla dominas, kiel “komuna lingvo” por internacia komerco, ankaŭ aliaj lingvoj gravas. Ĉirkaŭ kvarono de la intervjuitoj sentis bezonon je plibonigo de lingvaj konoj en la germana, franca, hispana aŭ rusa. Aliaj bezonas neeŭropajn lingvojn — la ĉinan, araban kaj urduan.
“Malgrandaj firmaoj, ne mem investante en lingvan trejnadon, preferas ke edukad- kaj trejnadsistemoj donu al homoj bonajn lingvajn konojn. Aŭ ili dungas homojn kun la necesaj lingvoj, — diris Orban. — Tamen la raporto montras, ke ĉi tiu aliro ne solvos la problemon”. Pro tio Orban volas instigi al “vigla” debato — por granda konferenco. “Ni devas sekurigi, ke niaj edukad-sistemoj donu al junaj homoj la lingvajn konojn kiuj ebligos ilin plene profiti de Eŭropaj eblecoj en komerco kaj dungiĝo”, — diris Orban. La Komisiono argumentas ke jam nun pli ol duono da eŭropanoj “parolas” alian lingvon.
Dafydd ab Iago
Dum
malviglas la hejmar'— Oni ne plu devus loĝi en tiu ĉi urbaĉo… Ĉu oni povas loĝi ĉi tie kaj resti sana? — replikas iu konato pri Moniŝankor, la mense malsana patro de dekkvarjara Ŝontu.
Ĝuste ĉirkaŭ Ŝontu pasas zigzage la tuta rakonto. Liaj bonvolaj vartantoj interamikaj estas bonaj homoj, simpatiaj kaj simpatiantaj, bonaj civitanoj, kiuj — ĉiuj siamaniere — kontraŭstaras la “malsanan socion”. La manieroj plejdiversas: de kultivado de sia vilaĝa ĝardeneto ĝis preparado de la “forta, kruela, potenca, ĉioampleksa revolucio”. Sed estas io kontempleca en la stilo de ilia vivo, iu troa spirito del eterno, pasivismo foje fatalista. Oni disputas, diskutas, debatas kaj kartludas. Oni ankaŭ utile laboras, ĉar oni ne estas marĝenista aŭ eskapeca. Oni reagas do… Iel nevideble la knabo sin translokas al la rando de la reaga spektro, ĝis iĝi gerilano. Lia skizofrenia patro fokusas por li la esencon de tiu dormanta hejmaro: “Mi maĉu, sidaĉu, malplaĉu”. Estas sufiĉe sentebla inklino por adoleska idealisto, se li konscias la neceson de reago kaj se la aĝuloj certas ke “La voĉdonado de la senkapabluloj… tia demokratio estas ridinda falsaĵo”.
Tiuetose — jen konfuze, jen ĥaose — skizofreniulo sin prezentas kiel legitima profeto de la dementa socio.
— Sed vere ĉio estas nevalida. Ĉio nula. Ili forigos. Eliminos ĉiujn, — deliras Moniŝankor. — Burĝaj kutimoj kaj aventurista programo kombiniĝas al terura forelspezo de junula potenco! … oni devas bati, oni devas mortigi, jen la sola vojo.
Tiu profetaĵo tuj forigas la tempodistancon de trionjarcento kaj neniigas la menciitan marĝenecon de la loko. Ribeloj junularaj, en Parizo, Kopenhago… ja celas sekvi la formulon. Adoleska Ŝontu aliris la saman padon en bengala ĝangalo, natura kaj civiliza. Necesas kelka naiveco de infano por pridubi tiun drastan elekton:
— Se ĉio forbrulos, paĉjo, kio do fariĝos nova? — demandas (senresponde) la malgranda frato de Ŝontu.
Pri politiko do saĝe temas en tiu ĉi romano, sed ne tro insiste. En tiu mezuro, en kiu la politiko koncernas la tuton de la vivo. Temas ankaŭ pri amikeco kaj amo, pri respondeco kaj valoroj de la vivo.
Prozo neartifika, sed tre plastika. La originalo de Manashi Dasgupta (kiu verkis en la bengala) forte reliefas el la traduko. Ĝia lanta ritmo iel hipnotizas kaj resonigas (ekzemple, ĉi-tekste). Sed ĝi neniel bremsas la penson, kontraŭe — kreas fluan humoron favoran por ekvilibra medito. La romano “mense riĉigos vin”, — asertas antaŭparole Claude Piron. Sendube tiel.
Alen Kris
La libreto konsistas el 9 ĉefaj partoj: Insultoj, Sakroj, Evit-esprimoj, Interjekcioj, Onomatopeoj, Tabuaj vortoj, Metaforoj, Slangaĵoj, Ekzemploj de kunmetitaj esprimoj.
Ĉiu parto estas alfabete ordigita listo de koncernaj vortoj kaj/aŭ esprimoj, kun mallongaj difinoj. La aŭtoroj evidente strebis enlistigi ĉion iel rilatan al rubriktitoloj. Inter “insultoj” troviĝas, ekzemple, “ĝenulo — kontraŭ homo pro ĝeneco”, ankaŭ afekta, avara, babilema, ebria k.m.a., kun same taŭtologiaj klarigoj. Apenaŭ tiuj vortoj nomeblas insultoj, kaj apude staras tute neŭtralaj malordo, obtuza, rubo, svatisto, triviala, tumulto… Ĉu la aŭtoro(j) kredas, ke leganto nepre estas idioto aŭ eterna komencanto (ĉi-lasta “insulta” esprimo en la vortaro ial mankas)?..
De kelkaj radikoj aperas po 4–5 derivaĵoj kun praktike identa signifo: abomena, abomeni, abomeninda, abomenindaĵo, abomenindulo estas apartaj artikoloj, evidente nur por plenigi paĝojn — ke la libreto iom dikiĝu kaj do aspektu pli impone.
La listoj de 81 interjekcioj kaj 69 onomatopeoj estas interesaj, supozeble la plej plenaj, sed apenaŭ utilaj praktike: la aŭtoro mem en la enkonduko agnoskas, ke Esperanto restas plejparte skriba lingvo, kaj eĉ la plej efektivaj parolantoj uzas interjekciojn el sia gepatra lingvo ankaŭ en Esperanto. Mi aldonu, ke ambaŭ tiujn vortspecojn oni ĝenerale uzas malofte (kaj nur en emocia stato, kiam oni kutime forgesas pri vortaraj normoj — se vi, enbatante najlon, hazarde trafos martele vian fingron, vi probable krios ion alian ol rekomendas ĉi vortaro), kaj ke ankaŭ tiuj listoj estas arte pufigitaj:<> ĉu denove!, haltu! aŭ helpu! vere estas interjekcioj?
Da “tabuaj” vortoj en Esperanto reale ekzistas apenaŭ deko (kaj eĉ tiuj ne estas vere tabuaj, alikaze ni ne ekscius ilin, havante nur skribajn fontojn), tamen la koncerna rubriko estas multe pli ampleksa, enhavanta ankaŭ sciencajn terminojn kaj ordinarajn vortojn el “fik-feka” sfero: erotiko, gejŝo, palpi, sekso… Do ankaŭ ĉi tie ni vidas strebon de la aŭtoroj ĉiel pliampleksigi la libreton — sed malgraŭ ĉiaj artifikoj ĝi estas nur 36-paĝa.
La plej interesaj kaj valoraj estas la lastaj rubrikoj. Inter “metaforoj” troveblas, i.a., 71 sinonimoj por peniso kaj 12 por vagino (feministinoj, alarmu pro neegaleco!). Uzo de “slangaĵoj” povos fari vian parolon bunta kaj sukplena, la listo helpos trovi vortojn kaj pri ĝeneralaĵoj — malrestoracio, neprejo (necesejo), kaj pri specife Esperantaj aferoj — kabei, kosperanto, strangla, talpo, kaj certe delonge fama krokodili. Cetere, la titola vorto knedi troveblas en neniu el la listoj, do leganto mem fantaziu, kion devus fari la celata sinjorino al sinjoro Corsetti…
Al ĝena persono vi povos proponi: “Iru nombri viajn testikojn!” aŭ “Dissaltu kiel la obstinaj baroj de miljaroj!” Kaj kiam iu vican fojon demandos, ĉu en Esperanto ekzistas maldecaj sakroj, vi povos, improvizante laŭ “ekzemploj de kunmetitaj esprimoj”, prezenti eĉ “multetaĝajn” frazojn, ne malpli fortajn ol famaj rusaj…
La nova eldono pli oportunas ol la unua: formato A5 anstataŭ A4, pli firma kovrilo. Komposteraroj ŝajne mankas. Do, bonan sakradon! Je sankta Ludoviko!
Valentin Melnikov
Anĝelo
nekonkretaĜuste tiam renkontiĝis du koloroj: Verda Bardo kun Blua Birdo kaj Barba Bleko en blanka T-ĉemizo kun Vinni La Puo eksuĉe la Nigrajn Kolbasojn.
Do, operacie mobilizinte por l'akompano la plej cinikajn kanajlojn de Litovio — la porno/sang-grinculojn Disforija el provinca Jonavo — certe prognozeblis, ke por la civilizsolidaj gesinjoroj kun verdsteloj surpuge nia degenera bruaĉo ŝajnos nekomprenebla kaj malestetika, sed la panikpublika amasfuĝo komenciĝis tuj ekde mia premiera sovaĝraŭko: “A-nark-iiiooo En UUUUUUU-KOOOOOOO!!!” kaj post nur kelkaj minutoj el l' plen-plena halo restis apenaŭ du dekoj da feliĉe skuiĝantaj kripluloj, almenaŭ duono el kiuj estis niaj geamikoj el l' loka subgrunda sceno, por spekti mian infersatanadon, masturbante l' violentan violonon, ĉiuminute montrante terurajn muzelojn al Slavka por li ne plu polku aŭ drumu ĝin dekoble pli rapide, sed de kie mi konu pri l'akademiavangarda komploto kun Arma, seriozmiene vanpenanta manpremi samtempe maksimuman klavarkvanton del' arkaika sintezilo Venta kun periodaj ebriprovoj kunbleki en la silentan mikrofonon, dum Iggy monstrbasis, temp-al-tempe ventrgruntante esperantajn blasfemojn, surfone del' disharmonie dishakita duonhora puzlo el La Espero del' Ensemblo de Kanto kaj Danco de Varsovia Politekniko.
Jam forirante kun gitaroj al l'aŭto, min kaptis unu el raraj survivintaj ĝisfine esperantistoj kun infaneska ĉielrigardo. Donacinte la vulgarrozan kesteton li modeste permesis idiotremiksi.
Reveninte post la kongreso hejmen, profunde alkohola pro tagnokta kompanio del' ĉefredaktoro de LOdE, mi scivole esploris la minimalistan kovrilon Dancmuziko de Miĥail Povorin kun la ĉarma aŭtografo:
Diboĉa bubaĉ',
Mia samidean',
Ni faras aferon komunan!
“Aha!” — komprene konkludis mi, ŝovis la kreaĵon del' novakirita spiritfrato en komputilon kaj ekridspasmis ĝishike, ja Asorti ne plu plej stultas en Esperantujo. Imagu E-folkloran Zimbabve (para-ram), diligente komponitan kiel Rasputin de Boney M per antaŭinunda trakilo; 5 el 13 ĉipaj elektronikaĵoj instrumentas, taŭge kaj por infanĝardena matenfesto, kaj por sintezĝojo de psikedeldiskoteko, kaj por ukrajnstepa vilaĝklubejo.
En la du sekvaj jam profesie registritaj kaj kopiitaj KDR-oj (kial ne fari normalajn kompakt-diskojn?? Temas ne pri prestiĝo… Čiurlionis-on oni demandis: “kial vi paŝtelas, ja post kelkaj jaroj detruiĝos?!”, sed li per palperboj klak-klak) ege amuzas, kiel varie sonas la samaj kantoj en asketa gitara aranĝo.
Eks-sovetia Esperanto-barda tradicio ne havas oran mezon: aŭ la nubdioj Soroka kaj Amzejev, aŭ centoj da banaltendaraj lignofajrukuleluloj, interesaj nur por kulturologiaj monografioj pri primitivaj kanzonformoj kaj junaj krokodilinoj revantaj edziniĝi aŭ almenaŭ perdi himenon en malseka tendo. Totala perfektismo kaj detalamo de Povorin strebis kilotunojn da mentala energio (fakte la tutan movadan vivon) al fingrumo de 40 komplikaj melodioj kaj lekredaktado de senriproĉaj versoj okulfrape pli nivelaj ol poezio de Igorj Beljakovskij, Georgo Deŝkin, Klara Ilutoviĉ, Grigorij Arosev, Nina Cvileneva k.a. feliĉuloj dekoritaj far lia akvarela tenoro (sed la pseŭdorimon “vendej'-trezorej'” en propra Florvendistino li tamen ne rimarkis), do anigis al kategorio de genioj kaj Nataŝa Gerlaĥ legitimis la panteonan novicon per la sirena komplezo.
Konfuzas nur impeto krei la muzikon por Du Koloroj de Dmitro Pavliĉko, dum popularegas la klasikaĵo de Oleksandr Bilaŝ, sed ankaŭ helpas deĉifri la metamorfozon del' Arlekeno al la vojo de blanka klaŭno, sed oftaj laŭstatutaj bastonbatoj nigrigis la animon kaj malica rideto kaŝatas sub teneraj strofoj de Ikarĉjo.
Fine necesas klarigi la bazan demandon: kiu do primokas?! Tiuj bluaj okuloj de infano ne povas mensogi…
Glebo Malcev
Aktiva
// Protesta Rekordo eldonas diskojn de bandoj punk-krustaj.
Voĉo Protesta
v ̑ ,7 Tٚ. < [II s[ . wI D[o 橤B ppxc ~E z̑ s6 a3
h Ѕ _I G jK g [L
8 MT -G9 s yo`
*! ; <+! Ih.m "! 6h V $ ԓM 斫N$ ^Ct #$ #8o YU1& :I l& %h D& ӵ˅ Z& `/h Z& h Dϒ' R@xc aΥ' }h aΥ' 0ch 8( J"-o ٓc( ~ ٓc( /fo ٓc( L ٓc( 8 ٓc( L ٓc( R l) #xc * + P Y* < 朳* @#* G鳜 浏,* gM %ů* y=I [ + } a
h [ + <"
h C+ QnzI x+ *[? + jI x+ v ˅ , g` ;, h nI- SRVǂ - 12#Ƀ `*. Dh ;. MɃ G/ ~O 桭/ w6z / Q
/ pNxc
/ =,xc / 9 k0 \FF R0 ]7qP ύ0 gfI j}1 g6:?o ]1 Q_ ,1 F[֑ V2 Te Z ޘ2` ^-
h ޘ2` ?(Sh D2 I[` >j3 ɼ˅ ,]y3 N^
h 3 I{ 13 ai;n $4 @nI V4 'Ch a4 U]; 5 xI "6 Sh `Y7 )I W8 [+h 8 ̍gh D9 Ϗ 棶9 ri| 79
o( *#: _xc : T;` ո ; I }); I 汉d; 9