[Titolo]

SENDEPENDA ÆIUMONATA REVUO. 1999. No 5 (55)


Æi tiu dokumento uzas la signaron ISO-8859-3 (Latina-3a)

Kovrila foto: Temo Legado


ENHAVO

REDAKCIE

  • Halina Gorecka, Aleksander Kor¼enkov. Al la legantoj
  • ÆEFARTIKOLO

  • Giorgio Silfer. Kion signifas raýmismo
  • INFORMOJ: TRA LA MONDO

  • Jam 2000 aliøis al Berlino
  • Oszkár Princz. Mez-Eýropa konsultiøo
  • UEA kandidatigita por la Hilton-premio
  • Heroldo komunikas
  • Konstitucia æarto verkata
  • Dua Forumo por la Esperanta Civito
  • ERA adiaýen, Pakto antaýen
  • Bulgaroj avane
  • Tomasz Chmielik. Mondkongreso de PEN-klubo en Varsovio
  • "Persona non grata"
  • Zofia Banet-Fornalowa, Jerzy Fornal. Teatro Espero aliøis al la pakto
  • Kampanjo "Mono por nomo"
  • Anatoli Ionesov. Samarkando ekstere rilatas
  • Radikaluloj aktivas
  • Floréal Martorell. EUROKKA rekonstruas sin
  • Radio Aýstria internacia
  • Aleksander Kor¼enkov. Ruslando en la unua deko!
  • Kurte
  • INFORMOJ: TRA RUSLANDO

  • Tatjana Kulakova. Uralo: nova prezidanto
  • Boris Kondratjev. Peterburga televido
  • Sergej Manzurov. Modesta rezulto
  • Konstantin Vi¶rov. Internacia familio fondita
  • Anna Birjulina. Nova generacio en Siberio
  • TRIBUNO

  • Mikaelo Bronþtejn. Mi øin lanæis kaj venigis al apero
  • Jelena Lozgaæjova. Mi esperas, ke temas pri senintenca forgeso
  • Renato Corsetti: "UEA estas raýmisma asocio"
  • Mikaelo Æertilov. Vicprezidanto-æefdelegito reagas
  • Bernard Golden. Mi ne intencas kabei
  • Mike Leon. Esperanto: Pli ol centjara kaj ankoraý mirigas
  • Vladislav Hasala. Duobla gratulo el Æe¶io
  • Grigorij Berezin. Domaøa eraro
  • Zbigniew Czupkallo. Eýgeno Onegin reeldoninda
  • BELETRO

  • Fjodor Dostojevskij. El "La taglibro de l' verkisto": Enkonduko (Tradukis Aleksander Kor¼enkov)
  • CIVILIZO

  • Vilmos Benczik. Þrumpanta legokulturo (ne nur) en Hungario
  • LINGVO

  • Sergio Pokrovskij. Æu "de" aý "per"
  • Rekomendoj de la Konsultejo de la Akademio de Esperanto
  • BIBLIOTEKO

  • Sep kandidatoj por premio "La verko de la jaro 1998"
  • Pepo paþas al plena posedo
  • Detlev Blanke. Sensacio en la Goethe-jaro
  • Zofia Banet-Fornalowa. La familio Zamenhof
  • Sonja Brun. Nanovfszky editoro de jubilea libro
  • Halina Gorecka. Komisaro Maigret sekvas Holmson en Esperantujo
  • Ricevitaj libroj
  • Ricevitaj gazetoj
  • MOZAIKO

  • Magio en Siberio
  • Krucvortenigmo
  • Bronislav Æupin. Pri dolaroj kaj rubloj
  • Klara Ilutoviæ. Al Valentin Melnikov
  • Premio per mencio. Unua akto: "Kontakto"
  • DIVERSA¬OJ

  • Frazoj
  • Anoncetoj
  • Bieno "Neguþ"
  • Internacia Fotokonkurso de "La Ondo"
  • Perantoj de La Ondo de Esperanto
  • Kolofono

  • Al la legantoj

    Majo: Sezona bildo de Maþa Ba¼enova
    alvokis jugoslavia esperantista poeto Miroslav Mitroviæ, en la aprila LOdE. Sed lian anim-krion surdigis la pafoj de la jugoslavia armeo en Kosovo kaj eksplodoj de bomboj, kiujn alportis bomb-aviadiloj de NATO.

    La genocida politiko de la beograda diktatoro Miloþeviæ en Kosovo provokis la Okcidenton uzi armilojn post la fiasko pri diplomatia solvo. Tiu atako neniel faciligis la situacion de la kosovaj albanoj. Aliflanke, Miloþeviæ rapide ricevis grandan apogon de sia popolo, inkluzive de ties "demokratia" parto, kiun la Okcidento þatus vidi sur lia loko.

    Tiuj faktoj estas konataj same bone, kiel la fakto, ke Balkanio estas "bolanta kaldrono". Sed en tiu kaldrono estas kuirataj (kaj kuirantaj) ankaý niaj diversnaciaj samlingvanoj -- serboj, kroatoj, slovenoj, bosnianoj, albanoj, bulgaroj, grekoj, turkoj.

    Kompreneble, la prezidantaro de la Jugoslavia E-Ligo deklaras pri "netolerebla krimo" de NATO, kaj ilin subtenis pluraj (sed ne æiuj) esperantistoj ruslandaj. Multaj retumantaj okcidentanoj diversgrade aprobis la politikon de NATO. Kaj, kiel diris Grigorij Demidjuk pri la komenco de la Unua Mondmilito: "la interna ideo krevis kiel sapveziko".

    Feliæe, ne æiuj el ni sekvas la agojn de siaj registaroj. E-Ligo de NATOa þtato Norvegio esprimis bedaýron pri la reago de NATO. Aktivuloj de EUROKKA kaj Vinilkosmo alvokis ne resti senreagaj antaý la krimoj "tiom de la serboj kiom tiuj de NATO" kaj insistis pri kontraýmilita rezolucio "adoptita de UEA, SAT, SAT-Amikaro, de la øenerala esperanto-movado kaj simpatiantoj". Giorgio Silfer petis urøan kunvokon de la Pac-Komitato de PEN pri la balkana milito. Laý iniciato de Henri Masson, en kelkaj landoj esperantistoj disvastigis la Hodleran alvokon Super el la jaro 1915.

    Antaý kvar jaroj la redaktoro de Ruslanda Esperantisto skribis pri la milito en Æeæenio: "... mi, kiel homo kaj redaktoro de tutlanda gazeto, aligas mian voæon por kondamni la kontraýpopolan militon." (RE. 1995: 2)

    Æar multaj demandis nin pri tio, ni deklaras, ke la redaktanto kaj eldonanto de La Ondo de Esperanto kondamnas kaj la genocidan politikon de Miloþeviæ kun ties kunkrimuloj, kaj la terorismajn elementojn en la agado de la albanaj separatistoj, kaj la intervenon de NATO. Plimultaj landoj en nia tero estas plurnaciaj, kaj ni esprimas nian daýran aprobon al la Zamenhofa tezo: "Æiu lando morale kaj materiale plene egalrajte apartenas al æiuj siaj filoj".

    Halina Gorecka
    Aleksander Kor¼enkov
     


    KION SIGNIFAS RAÝMISMO

    Demando

    Sufiæe ofte en La Ondo, kaj en aliaj gazetoj, oni legas la vorton "raýmisto" kaj "la ideoj de Rauma". Mi mem, kaj mi estas certa ke multaj aliaj de viaj legantoj, ne scias pri æi tiu koncepto, filozofio aý tendenco en la E-mondo. Æu vi povus doni klarigan artikolon pri øi?

    Eric Walker (Britio)

    Respondo

    En julio 1980 sepdeko da gejunuloj debatis en Raýmo (Finnlando) dum Internacia Junulara Kongreso pri la perspektivoj de Esperantio en la 80aj jaroj. Du el ili (Jouko Lindstedt kaj Giorgio Silfer) resumis la enhavon de tiu debato en dokumento, kiun ili proponis al individuaj subskriboj. Cento da homoj kaj establoj (inter ili LF-koop kaj Pola Studenta E-Komitato) subskribis øin (la limdato estis 1980 12 31) kaj øi diskoniøis ne kiel oficiala dokumento de TEJO, sed kiel "Manifesto de Raýmo".

    Øi estas fakte la unua proklamo ne anonima en la historio de Esperanto, kaj la unua (se escepti la "Deklaracion de Bulonjo") pri kiu oni ankoraý intense, emocie kaj aktuale parolas tra baldaý dudek jaroj.

    La Manifesto tamen estis nur mejloþtono: øi markis la alvenon de longa kulturpolitika debato, maturiøinta en junularaj kaj intelektaj E-medioj, kaj samtempe la starton de eæ pli longa procezo, kiu vidis fundamentajn etapojn en Varsovia simpozio (1984), en Segeda konferenco (1988) kaj en Æaýdefona forumo (1998). Pri 1984 restas libro: "Strategiaj demandoj de la E-komunumo"; pri 1988 restas tezaro: "La Konkludoj de Segedo"; pri 1998 ekzistas enkonduka dokumento "La Kvintezo" kaj la Pakto por la Esperanta Civito.

    La raýmisma intelektularo enkalkulis la plej valorajn sociologojn de la 80aj jaroj en Esperantio: inter ili Jerzy Leyk kaj Sándor Révész. Komence øi havis almenaý du gravajn polusojn, apud PSEK kaj æirkaý la revuo "Literatura Foiro". Iom post iom la ekspansio de LF-koop faris el æi tiu eldonejo kaj øiaj multaj iniciatoj (kulturcentroj, literaturaj forumoj, Esperanta PEN-Centro, Heroldo de Esperanto ktp) la æefan referencon por la tuta raýmismo.

    PIV-difino povus esti: "Koncepto pri esperanto kiel transnacia kulturlingvo, prefere ol internacia helplingvo -- kiel lingvo de alternativa komunikado, pli frue ol lingvo de granda komunikado; pri la esperantisteco kiel aparteno al mem elektita diaspora lingva minoritato; pri Esperantio kiel civito, nome kolektivo memkonscia pri sia identeco, praktikanta komunan vivostilon kaj akceptinta komunan leøaron".

    Ekde 1989 la evoluo de la historio pli kaj pli pravigas la intuicion de Raýmo. Fariøis evidente, ke esperanto (same kiel æiu vivanta lingvo) ne estas nur komunikilo, sed ankaý arta perilo kaj identigilo. La rolon de esperanto kiel arta perilo agnoskis PEN-Klubo Internacia la 10an de septembro 1993, kiam øi estis akceptita kiel literatura lingvo. La rolon kiel identigilo implice agnoskis la Universala Deklaracio de la Lingvaj Rajtoj (6an de junio 1996), en la artikolo 1, paragrafo 5.

    Raýmismo estas ofte kalumniata kiel izoliøemo, konsumismo, malpropagandemo. Sufiæas legi la Manifeston de Raýmo por kompreni ke øi celas disvastigi esperanton, sed ne tian lingvon kian propagandis la lapennismo (kun kaj sen Lapenna).

    Malgraý sia noveco, raýmismo havas antikvajn radikojn en la historio de nia komunumo. Sufiæus la letero de Zamenhof al Antoni Kofman (1901 05 01, p. 323 de OV) por pruvi ke dekomence øi influis la esperantistaron, sed nur okdek jarojn poste maturiøis la kondiæoj por øia øeneraligo.

    Giorgio Silfer
     


    LA KVINTEZO

    1. La esperanto-komunumo estas diaspora lingva minoritato al kiu homoj apartenas pro libera elekto, aý pro libera konfirmo kaze de denaskaj esperantistoj.

    2. La lingvokono estas la sola komuna distingilo de la anoj de æi tiu komunumo. Æiu alia karakterizo (rasa, religia, etna, klasa, seksa...) ne gravas por difini la apartenon al la komunumo.

    3. Konsekvence, laý la propra naturo, la esperanto-komunumo respektas æiun religian (ne)kredon, æiun politikan opinion demokrate esprimitan kaj æiun kulturan tradicion.

    4. Sed la esperanto-komunumo ne povus evolui se øi konsistus nur el disigitaj eroj, indiferentaj unu al la alia, konsiderantaj nur la proprajn regulojn kaj kutimojn, engaøitaj je nura kunekzistado. Civito ne estas nur lingvanaro dotita je individuaj rajtoj: øi estas ankaý reala¼o kun komuna destino.

    5. Æi tiun komunan destinon forøis la jam 110-jara historio de la lingvanaro. Øin atestas la originala esperanto-literaturo kaj la komunaj kulturaj trajtoj. Øin firmigas la oficialaj renkontoj de la lingvanaro mem, sub æiu formo, de la kurso øis la kongreso. Tiuj renkontoj estas esencaj por la vivo de nia civito, se ili donas la þancon reciproke edukiøi kaj integriøi, lerni vivi kune kaj respekti unu la alian. Tiurilate, kulturcentroj kaj esperanto-domoj havas apartan signifon kaj specifan mision.
     


    JAM 2000 ALIØIS AL BERLINO UK-84: Emblemo

    (GK UEA) 19 mar. la kongresa fako de UEA registris la 2000an aliøon al la 84a Universala Kongreso en Berlino (31 jul.-7 aýg.).

    La øisnunaj aliøintoj reprezentas 56 landojn. Plej multnombras la gastiganta lando Germanio kun 418 aliøintoj. Sekvas Francio (232), Pollando (162), Japanio (149), Nederlando (83), Svedio (77), Italio (74), Litovio (64), Belgio kaj Britio (po 61), kaj Finnlando (54). Apud Japanio la plej multnombraj ekstereýropaj landoj øis nun estas Brazilo (37), Usono (31) kaj Aýstralio (16).
     


    MEZ-EÝROPA KONSULTIØO

    19-21 mar. 1999 en Budapeþto okazis konsultiøo de Landaj Asocioj de Mez-Eýropo.

    La programo:

    19 mar. Alventago.

    20 mar. Malfermo de la Konsultiøo / Traktado inter la reprezentantoj de LA / Prezento de la nuna situacio de la opaj landaj asocioj / Prilaboro de alvoko al la þtatestroj pri egalrajta lingvouzo en siaj respektivaj landoj kaj tiu en Eýropa Unio / Bazaj principoj de kunlaboro inter Mez-Eýropaj Landaj Asocioj / Traktado pri praktika kunlaboro inter la LA. Komunaj aranøoj de Mez-Eýropaj Landaj Asocioj (Turisma kalendaro por 1999, 2000, libroeldonadoj, libroservoj k.s.) / Komuna revuo de Mez-Eýropaj Landaj Asocioj.

    21 mar. Kunlaboro kun UEA kaj aliaj esperantistaj organiza¼oj / Resumo kaj fermo de la konsultiøo.

    La reprezentantoj interkonsentis pri tio, ke ili daýrigos la konsultiøojn ja, øi montriøis utila forumo de spertinterþanøo kaj tiu de kunordigado de esperantistaj agadoj. Øis la sekva kunveno (17-19 sep. 1999, Slovakio) la invitotaj landaj asocioj -- Aýstrio, Æe¶io, Hungario, Kroatio, Pollando, Slovakio, Slovenio -- preparas proponojn ankaý por fari komunajn kampanjojn respektive komunan internacian renkontiøon.

    La partoprenantoj traktis ankaý pri la kunlaboro kun UEA, kaj lige kun la temo kelkaj esprimis siajn malkontentojn pri la nuna kotizsistemo, kiu ne konsekvence diferencas inter landoj laý iliaj vivniveloj, krome pri la Okcidenteýropcentrisma reprezentiøo en la estraro de UEA.

    Sed pri æi tiuj temoj la partoprenantoj ne akceptis dokumenton.

    Kiel movada temo leviøis ankaý la demando pri starigo de kunordiga komitato de Mez-Eýropaj landoj, respektive federacio, sed la partoprenantoj parte taksis la temon ankoraý ne matura por trakti, parte opiniis, ke øi jam ne plu estas aktuala kiam per elektronika reto la kontaktoj vere povas esti jam tutmondaj.

    La partoprenantoj akceptis la suban rezolucion, kiun ili tradukos nacilingven kaj la organizanto forsendos øin al la prezidentoj, æefministroj kaj prezidantoj de la parlamento en la opaj landoj reprezentitaj dum la konsultiøo.


    Rezolucio 
    de Konsultiøo de Landaj Asocioj de Mez-Eýropaj landoj. Budapest, 19-21 marto 1999

    La gvidantoj de landaj Esperanto-Asocioj de Hungario, Kroatio, Pollando kaj Slovakio kunvenintaj en Budapeþto

    konsciante

    -- ke integriøo de Eýropo estas grava neevitebla reala¼o, kiu signifas limþtonon de progreso en la evoluo de la homa socio;

    -- ke al paca kunvivo apartenas komunikado inter unuopuloj kaj nacioj;

    -- ke en multaj deklaracioj de Unuiøintaj nacioj, en dokumentoj de internaciaj konferencoj, sed ankaý en statutoj de Eýropaj þtatoj estas akcentita la graveco de lingva egaleco;

    -- ke malgraý de tiu æi reala¼o estas en internaciaj kontaktoj ne sufiæe aplikata principo de lingva egaleco, kaýze de tio estas ne respektata unu el la plej gravaj elementoj de la bazaj homaj rajtoj, tial

    apelacias

    -- al la gvidantaro de unuopaj þtatoj en internaciaj rilatoj alpaþi al sinsekva forigado de lingva diskriminacio, tial

    proponas

    -- en internaciaj rilatoj apliki la neýtralan lingvon Esperanton, forigante la lingvan superecon, certigante la lingvan egalecon kaj per tio ebligi la egalrajtan lingvan komunikadon.

    Hungario György Nanovfszky, prezidanto

    Kroatio Spomenka Þtimec, sekretario

    Pollando Stanislaw Mandrak, prezidanto

    Slovakio Ján Vajs, prezidanto

    Oszkár Princz
    Øenerala sekretario de HEA


    UEA KANDIDATIGITA POR LA HILTON-PREMIO

    (GK UEA) Universala Esperanto-Asocio estas kandidato por la æi-jara Humaneca Premio de Hilton, starigita de la Fonduso Conrad N. Hilton por "honori volontulan, karitatan aý ne-registaran organiza¼on kiu eksterordinare kontribuis al la mildigo de homa sufero". La Fonduso portas la nomon de sia fondinto, la fama hotelentreprenisto Hilton.

    La Hilton-premio, unu miliono da usonaj dolaroj, estas la plej granda humaneca premio en la mondo. Lastatempe øi estis aljuøita interalie al Kuracistoj Sen Limoj kaj al Operacio Rideto. La æi-jaran laýreaton oni anoncos jarfine.

    La kandidatigon de UEA iniciatis s-ro Kent Jones el Usono. Li atentigis Fonduson Hilton, ke diference de la antaýaj premiitoj, kies agado celis mildigi aktualan suferon, UEA per sia agado por internacia lingvo kontribuas al anticipaj mildigo kaj forigo de kaýzoj, kiuj povas rezultigi aý pligrandigi homan suferon. En la unua ekzameno pri la proponitoj la Fonduso trovis ankaý tian agadon kongrua kun la celoj de la premio, kaj sekve UEA estis akceptita kiel valida kandidato. Tion anoncis la kandidatiga manaøero Carolyn Gaspar. Fine de sia letero al UEA þi skribis: "Fonduso Hilton laýdas vin pro via valora filantropia agado kaj gratulas vin pro via kandidatigo."

    Laý la peto de la Fonduso la Centra Oficejo pretigis por la ¼urio ampleksan dokumentaron pri la 90-jara agado de UEA por la celoj de la premio. La CO devis fari tion en ekstreme laborplena periodo. Ege valora estis tial la helpo de s-ro William Harris el Usono, kiu tradukis anglen la agadraporton de UEA pri la jaro 1997.

    Kadre de Kampanjo 2000 komenciøis la preparoj por denove kandidatigi UEA ankaý por la pacpremio de Nobel. Ekde la 50-aj jaroj UEA estis kandidato jam multfoje. Plej proksime al la premio UEA estis en 1988. La kampanjo por la premio de tiu jaro disvolviøis kiel unu el la agadoj de la Jubilea Jaro 1987. Laý gazetaraj informoj UEA estis unu el la kvin kandidatoj, el inter kiuj la fina premiito estis elektita.


    "HEROLDO" KOMUNIKAS

    Heroldo de Esperanto inaýguris novan senpagan servon por redakcioj kaj institucioj Heroldo komunikas (HK), kiu funkcias kiel nova¼agentejo de la establoj aliøintaj al la Pakto por la Esperanta Civito. Æiuj nova¼oj estas libere reprodukteblaj. HK tiel fariøas la tria regula fonto de ret-nova¼oj por La Ondo apud Interredaktore kaj Gazetaraj komunikoj de UEA.

    Petu informojn æe heroldo@tin.it


    KONSTITUCIA ÆARTO VERKATA

    (HK) Estas verkata la Konstitucia Æarto de la Esperanta Civito. La komisiono havas la fakan asiston de prof-ino Nicoletta Parisi, katedrano pri konstitucia juro æe unu el la plej famaj universitatoj en Italio. La unuaj tri æapitroj estas jam pretaj, kaj fine de majo la tuta teksto estos dissendita al la aliøintoj al la Pakto, por ke ili povu diskuti dum la Forumo por la Esperanta Civito en Karlovy Vary / Karolovaro, 27-29 jul. 1999. La Forumo elektos ankaý la Kortumon, laý preskribo de la Pakto. La unuaj kandidatigoj (el tri eýropaj landoj) estas jam formaligitaj.


    DUA FORUMO POR LA ESPERANTA CIVITO

    (HK) Estas tri kategorioj de partopreno en la dua Forumo por la Esperanta Civito (Karlovy Vary, 27-29 jul. 1999):

    a) Paktintoj (establoj aliøintaj al la Pakto -- parolrajtaj kaj voærajtaj);

    b) Observantoj (establoj ne ratifintaj la Pakton, kvankam aliøintaj al la unua Forumo -- ne voærajtaj, sed nur parolrajtaj);

    c) Gastoj (individuoj kiuj pagas kotizeton por subteni la Forumon -- ne voærajtaj, sed parolrajtaj laý decido de la tagprezidanto).

    Æiu povas libere aliøi al la Forumo, kiel Gasto, pagante programkotizon de 50 svisaj frankoj (25 por OT-areo). La Evolukomisiono de la Pakto rezervas la rajton inviti kelkajn elstarajn esperantistojn, kiel þatatajn gastojn. La aliøon vi povas komuniki al KCE, CP 311, CH-2301 La Chaý-De-Fonds, Svislando, aý rete al heroldo@tin.it.

    Evolukomisiono


    ERA ADIAÝEN, PAKTO ANTAÝEN

    (HK) Ne plaæis al ERA, Esperanto-Radikala Asocio, la kunvoko de la dua Forumo por la Esperanta Civito dum SAT-Kongreso, kaj la akompana interna dokumento (strategia raporto), per kiu la Evolukomisiono de la Pakto montras pozitivan malfermon al UEA.

    La E-asocio de la Radikala Partio distanciøis de ambaý decidoj, ne partoprenante en ili kaj ordonante al sia membro Daniela Giglioli demisii de la Evolukomisiono (kie fakte ne estas reprezentantoj de establoj, sed personoj individue respondecaj, demokrate elektitaj de la unua Forumo). Malgraý sia sinteno, ERA rajtos partopreni en la Forumo de Karolovaro (27-29 jul. 99), same kiel æiuj establoj aliøintaj al la Forumo de Æaýdefono. Kaj se en ERA iu esperis uzi la Pakton ne por io, sed kontraý UEA, tiu absolute eraris.


    BULGAROJ AVANE

    (HK) "Esperantio: de movado al civito" estos la avangarda temo de la kongreso de Bulgara E-Asocio, en Vraco 3-5 sep. 99, kun festparolado de Ljubomir Trifonæovski. Lokaj E-societoj fakte aliøis al la Pakto por la Esperanta Civito, en Bulgario: inter ili, la Vraca. La kongreson partoprenos la vicprezidanto de UEA Renato Corsetti. Dum la kongreso mem okazos la premiero de ¼us verkita dramo de Giorgio Silfer: La dimanæa brokantisto, kun Teo Jurukov kaj Nikolaj Uzunov kiel protagonistoj.


    MONDKONGRESO DE PEN-KLUBO EN VARSOVIO

    (HK) Ljubomir Trifonæovski kaj Tomasz Chmielik estos la delegitoj de Esperanta PEN-Centro dum la mondkongreso de PEN-Klubo Internacia, en Varsovio, 14-20 jun. 1999.

    Pola establo aliøinta al la Pakto por la Esperanta Civito planas specialan akcepton por Esperantaj kaj alilingvaj verkistoj, fine de la kongreso. La aranøo donus ankaý la þancon digne honori la sekretarion de la Irlanda Ambasado en Varsovio (mem flue parolantan esperantiston), kies mandato en la pola æefurbo æesos øuste en junio.

    Tomasz Chmielik


    "PERSONA NON GRATA"

    La Evolukomisiono de la Pakto por la Esperanta Civito deklaris s-ron László Szilvási "persona non grata", pro la konstanta diskonigo de tendencaj asertoj, celantaj interalie krei la falsan opinion ke la Pakto estas iniciato kontraý UEA.

    Al publika demando, la prezidanto de Hungaria E-Asocio, d-ro Nanovfszky, publike respondis ke s-ro Szilvási tute ne estas la proparolanto de HEA, kies membro li eæ ne estas.


    TEATRO ESPERO ALIØIS AL LA PAKTO

    31 mar. 1999 Varsovia E-teatro Espero deklaris jene:
    Nia establo deziras aliøi al la Pakto por la Esperanta Civito. Nia decido estas motivata per fakto, ke la æefa celado de la Pakto estas riæigi kulture la Esperanto-Komunumon kaj strebado al disvastigo kaj firmigo de homaranismaj idealoj de la kreinto de Esperanto. Tio kongruas kun principoj kiujn ni, laý niaj modestaj eblecoj, provas realigi.

    Kun salutoj kaj bondeziroj por sukcesa laboro por realigi humanismajn ideojn de la Pakto,

    Zofia Banet-Fornalowa
    Jerzy Fornal


    KAMPANJO "MONO POR NOMO"

    La-Chaux-de-Fonds(HK) Aprobinte la deprunton æe banko por aæeti domon, la Asembleo de KCE (Kultura Centro Esperantista en La-Chaux-de-Fonds) decidis lanæi kampanjon por pli rapida repago. Temas pri la kampanjo Mono por Nomo. Sep æambroj kaj du salonoj atendas nomon! Akceptejo, kontoroj, dormoæambroj, la kursejo kaj salono Klara, kun aneksaj kuirejo kaj kamena babilejo.

    Tiuj naý lokaloj povos ricevi nomon laý la respektiva mecenato: la sep æambroj "kostas" po 15.000 CHF, la kursejo 30.000 kaj la salono (kun kuirejo kaj kameno) 45.000. Tio egalas al 180.000 CHF kaj praktike kovras la deprunton æe la banko.

    Ju pli da lokaloj ni "baptos", des pli frue la þuldo estos repagita (la banko donis dek sep jarojn da tempo). La mecenatoj rajtos doni la propran nomon, aý tiun de konato, aý eæ de asocio aý lando: sola kondiæo estas, ke tiuj nomoj ne kontrastu kun la statuto de KCE. La mecenatoj estos ankaý konsiderataj dumvivaj Apogantoj (do voærajtaj en la Asembleo). Kaj la nomoj restos, eæ se post jardekoj KCE bezonos novan sidejon.

    La sama kampanjo okazis antaý kvardeko da jaroj, kiam UEA translokiøis de Britio al Nederlando: ankoraý nun, en øia roterdama sidejo, ekzistas æambroj Minnaja, Kanado ktp.

    KCE delonge eliris el la krizo kiun øi suferis en 1990-94. Kaj KCE longe vivos, kiel unika internacia feria altlernejo. Ligi vian nomon al KCE signifas esti memorata tra la jardekoj kiel pioniro de nova epoko!


    SAMARKANDO EKSTERE RILATAS

    Æe UN en Øenevo en la serio UN Publika¼oj pri Paco aperis anglalingva konsultlibro Peace Museums Worldwide (Pacmuzeoj Tutmonde). La libron komencas salutmesaøo de la Asista Øenerala Sekretario de UN, Øenerala Direktoro de la UN-Oficejo en Øenevo Vladimir Petrovsky okaze de la 10-jariøo de la Internacia Muzeo de Paco kaj Solidaro en Samarkando (Uzbekistano). Estas menciinde, ke inter kelkdeko da diverslandaj pacmuzeoj nur la samarkanda muzeo (fondita kaj prizorgata de lokaj E-aktivuloj) estas detale priskribita. En la koncerna artikolo de ties direktoro Anatoli Ionesov estas eksplicite emfazita la rolo de Esperanto kaj de esperantistoj por kreo de tiu æi unika (almenaý en Esperantujo) muzeo. La informriæa konsultlibro kurte prezentas 61 pac- kaj pac-rilatajn muzeojn kaj projektojn en 16 landoj de 4 kontinentoj i.a. la Internacian E-Muzeon en Vieno.

    Dezirindas, ke ankaý aliaj E-Muzeoj proponu sin kiel pacrilataj institucioj por la novaj eldonoj de tiu æi gvidlibro, ja paco kaj Esperanto estas nedisigeblaj. Tion bone konscias ankaý la redaktoro de la volumo D-ro Peter van den Dungen (Department of Peace Studies, University of Bradford, Bradford, BD7 1DP, Britio). Li estas unu el iniciatintoj de la internacia reto de pacmuzeoj, kiu konstante kreskas tra la mondo (kaj regule aperigas anglalingvan nova¼leteron). Ties nedisigebla parto estu ankaý E-muzeoj. Oni skribu al D-ro Dungen angle aý nederlande.

    Interesitoj senpage mendu la libron æe: United Nations Publications, Office C 115, Palais des Nations, CH-1211 Geneva 10, Svislando.

    Fine de 1998 la Internacia Muzeo de Paco kaj Solidaro en Samarkando estis distingita per la honormedaliono Golden Dove in Peace Award (Ora Kolombo en Paco) de la Poetry Day Australia Foundation. En la honorfolio la fondinto kaj prezidantino de la Fonda¼o prof. Joy Beaudette Cripps skribis:

    Jam de kelkaj jaroj la Fonda¼o sekvas la progreson de la Internacia Muzeo de Paco kaj Solidaro kaj volas konigi al la homoj de la tuta mondo la laboron de la muzeo fondita en Samarkando laý iniciato de membroj de la Klubo de Interpopola Amikeco Esperanto honore al la Internacia Jaro de Paco.

    Anatoli Ionesov

    Samarkando: Esperantista kunveno en la muzeo


    RADIKALULOJ AKTIVAS

    22-28 feb. "Esperanto" Radikala Asocio reprezentita de Lapo Orlandi, øenerala konsiliano kaj membro de la Sekretariejo, iris al Parizo okaze de la Kongreso de Eýropa Federacio de Verdulaj Partioj kaj por aliaj gravaj renkontoj.

    Irlanda verdula partio "Comhaontas Glad", laý peto de ERA kaj menciante la projekton de ERA pri "La kostoj de la eýropa lingva (ne-)komunikado", prezentis rezolucian proponon per kiu "la Kongreso de la Eýropa Federacio de Verdulaj Partioj promocias la ekstarigon, en la Eýropa Parlamento, de Komisiono kiu pristudu la plurajn solvojn de la problemo kunigi la gardadon de la lingva ekologimedio kun efika kaj demokratia komunikado en Eýropo, entene de la hipoteza adopto de Esperanto kiel federacia eýropa lingvo".

    Tiu propono estis subskribita de aliaj kvin eýropaj verdulaj partioj (franca, norvega, bulgara, kipra, ukraina). Alia rezolucipropono, prezentita de la esperantistaj verduloj, estis subskribita de pluaj kvar naciaj partioj. Tiuj rezolucioj estos pridiskutitaj dum la Konsilio.

    Daýras la informada kampanjo pri la libro/projekto "La kostoj de la eýropa lingva (ne-)komunikado": 27 feb. ERA liveris rekte en la manojn de Joscha Fischer, Ministro de Eýropa Unio, ekzempleron de tiu libro/projekto eldonita de la Asocio.

    Dum renkontiøo kun Joseph Poth, Direktoro de la Fako pri Lingvoj de UNESKO, ERA estis informita, ke la UNESKO-Centro de Vaskaj Landoj (Eýskio) en Bilbao, estis elektita por surpreni la taskojn, antaýviditajn de la membraj þtatoj, dum la konferenco de Stokholmo, rilate al la Observejo pri la Lingvaj Politikoj. Tiu Observejo, pripensita kaj promociita de ERA, kiel konate, estis unu inter la plej gravaj politikaj venkoj de ERA en internacia agadkampo.

    En sia pariza sidejo SAT dufoje akceptis ERA-n. Dum la du malfermitaj renkontiøoj reprezentantoj de ambaý organizacioj samopiniis pri la neceso sekvi en la esperantista strategio du paralelajn gvidliniojn:

    -- tradician de la internaciaj agnoskoj de esperanto;

    -- pli nuntempan, de reorganizo de la movado kun memregistaraj funkcioj, de agnosko de esperanto kiel diaspora lingva minoritato kaj de dialogo kun la aliaj minoritatoj. Tiu lasta gvidlinio estis pritaksita de Yves Peyraut (SAT) pli facile laýirebla ol la alia.

    SAT akceptis kun granda intereso la proponon de politika kunordigo proponitan de ERA, sin devontigante pridiskuti tion kun siaj estraraj organismoj plej eble baldaý. SAT esprimis sian emon partopreni en ERA-seminario pri "La rajto al internacia lingvo", okazonta 29 apr. sub patroneco de UN en Bruselo.

    "Esperanto" Radikala Asocio
    e.r.a.@agora.stm.it


    EUROKKA REKONSTRUAS SIN

    Pro novaj disponoj pri la financado de la asocioj en Francio, okazis gravaj þanøoj en EUROKKA, kiu devis disigi Vinilkosmo kaj Rok-gazet' ekde januaro 1999. Ekde tiam Vinilkosmo kaj Rok-gazet' estas sendependaj de EUROKKA (jure kaj finance).

    Konkrete tio ne þanøos multon krom en la oficialaj paperoj, kalkuloj, ktp. Æiukaze temas pri la sama adreso kaj samaj personoj; ne maltrankviliøu. EUROKKA daure okupiøas pri la kunordigado de E-artistoj, organizado, rilatoj kun organizantoj de E-artaj aranøoj, ktp. Vinilkosmo okupiøas nur pri eldonado, produktado kaj distribuado de muzikaj produkta¼oj (kasedoj, KD-diskoj ktp...), kaj Rok-gazet' nur pri la eldonado de la E-muzik-magazino.

    Floréal Martorell
    Direktoro de Vinilkosmo


    RADIO AÝSTRIA INTERNACIA

    Ni disaýdigas laý komisio de federacia registaro kaj je kostoj de la federacio. Nia redakta sendependeco estas leøe garantiita. Semajna komentario, raportoj, felietonoj, leterkesto.

    Aýskultu nin dimanæe je 405 (6.155, 13.730 kHz), 1405 (6.155, 13.730 kHz) 2305 (6.155, 9.870, 13.730 kHz) laý UTC.

    Nia programo ROI Wien aýskulteblas en Eýropo ankaý per satelito ASTRA ADR (11.141 H, [Bayern 3] 8, 10) kaj ASTRA ORF-DVF-Bouquet (12.692 H, SR 22.000; FEC 5/6).

    ORF


    RUSLANDO EN LA UNUA DEKO!

    Redaktoro de Esperanto István Ertl afable telesendis la membrostatistikon de UEA, el la aprila kajero de la organo de UEA, kiu ankoraý ne atingis nin. Dank' al li ni daýrigas nian tradician statistikadon, tamen sen la komentario.

    Kiel LOdE prognozis (1998: 4) la individua membraro (IM) de UEA kreskis je 237 pro la amasa kongreso en Montpeliero, tamen malrealiøis nia prognozo pri æeso de la falo de la aligitaj membroj (AM, -223). Rezulte, la tuta membraro kresketis je 14 personoj, kaj tiu nombro eble superos 20 pro la malfuraj kotizoj (pasintjare estis 26 malfrukotizintoj).

    jaro   AM   IM   sume

    1987 36351 7291 43642
    1988 35945 7203 43148
    1989 32474 7355 39829
    1990 25224 7645 32869
    1991 19146 8071 27217
    1992 18808 7783 26591
    1993 16041 7272 23313
    1994 14495 7018 21513
    1995 13808 7237 21045
    1996 13314 7284 20598
    1997 13035 7122 20157
    1998 12812 7359 20171

    La vicordo de la land-asocia listo preskaý ne þanøiøis.

    AM de UEA en 1998 (1997)

    Japanio 1048 (1109)
    Germanio 1017 (1021)
    Æinio 970 (981)
    Italio 860 (958)
    Svedio 766 (766)
    Britio 580 (603)
    Belgio 505 (579)
    USA 480 (562)
    Francio 412 (449)
    Hungario 348 (447)

    Sed en la unua deko da landoj kun plej multaj individuaj membroj unuafoje aperis Ruslando! Tute pravis Osmo Buller, dirinta antaý kelkaj jaroj, ke la plej granda E-asocio en Ruslando estas la individua membraro de UEA.

    La laýlanda IM-statistiko estas jena:

    Francio 894 (660)
    Germanio 602 (626)
    Brazilo 511 (525)
    Japanio 415 (408)
    USA 400 (399)
    Nederlando 356 (365)
    Italio 259 (300)
    Finnlando 246 (268)
    Britio 229 (249)
    Ruslando 228 (228)

    Kvankam Ruslando apenaý restos en sia pozicio post unu jaro, æar pro la rublofalo apenaý cent personoj iros al Berlino, ni ja havas kaýzon por fieri.

    Aleksander Kor¼enkov


    KURTE

    En Tokio en 1000 ekz-oj aperis la japana traduko de la libro de Spomenka Þtimec Tena -- hejmo en Mezeýropo; la enkondukon por la japanaj legantoj verkis d-ro Ulrich Lins. (Interredaktore)

    6 jan. okazis kunveno inter delegacioj de la franca partio "la Verdanoj" k de E-Asocioj en la nacia sidejo de la partio. 25 feb. okazis kunveno inter E-delegacio k membro de la nacia estraro de Radikala Partio Alexandre Benhamou en la sidejo de junradikaluloj. (Le Travailleur Espérantiste)

    "La Esperanta: æu literaturo por paco?" Pri tiu temo Giorgio Silfer prelegos kadre de la 32a Internacia Literatura Konferenco en Bledo (Slovenio), 26-29 maj. 1999. (Heroldo Komunikas)

    En Zuriko (Svislando) ekde 11 mar. 1999 regule je 15h20 estas elsendata en la programo de Radio Lora programero en k pri E-to. Radio Verda, la æiusemajna radioprogramo el Kanado, æesis 24 jan. 1999. (Heroldo de Esperanto)

    13 jan. en RFI (Radio Franca Internacia) kanzonisto Jacques Yvart prezentis sian kompakt-diskon kun tradukitaj kanzonoj de Georges Brassens en E-to. (Le Travailleur Espérantiste)

    18 feb. la prestiøa TV-programo Duonhoro da kulturo dediæis 7 minutojn al E-to okaze de la 25-jara teatra E-aktivado de Vida Jerman. (Esperanto)

    En la nacia biblioteko de Bogoto (Kolombio) estis malfermita la 4a Tut-Amerika Kongreso de E-to kun partopreno de 63 pers. el 12 landoj amerikaj k eýropaj. (Esperanto)

    Kultura Centro E-ista ricevis en 1998 donace pli ol 27 mil svisajn frankojn (rekorda sumo) de 95 donacintoj. (Æe la Domparo)

    11-13 mar. en Havano okazis la 3a kongreso de la Kuba E-Asocio kun pli ol cent kubaj k deko da eksterlandaj partoprenantoj el 8 landoj. (Havano Vokas)


    URALO: NOVA PREZIDANTO

    18 apr. en la Jekaterinburga liceo N-ro 88 okazis konferenco de la Urala Esperantista Societo (UES).

    La konferenco diskutis kaj aprobis la agadan kaj financan raportojn de la Komitato kaj taksis ties agadon kontentiga. Estis akceptita la propono de la Krasnojarska EK repreni la zorgojn pri la Kolektiva E-Biblioteko (KEB).

    La konferenco elektis la novan prezidanton de UES -- Viktor Kudrjavcev. La aliaj komitatanoj iøis Vadim Astafjev, Halina Gorecka, Lidia Jerofejeva kaj Tatjana Kulakova.

    Tatjana Kulakova


    PETERBURGA TELEVIDO

    6 apr. la peterburga televizia programo Segodnjaæko aperigis raporton pri la klubo de blindaj kaj malbone vidantaj esperantistoj Amikaro. Estis intervjuitaj kelkaj Amikaranoj, sonis kanto en plenumo de la ensemblo Blua Ponto. Fine, la raportisto mem diris frazon en esperanto. Nia lingvo estis prezentita tre favore, kvankam la raporto daýris nur kelkajn minutojn.

    Boris Kondratjev


    MODESTA REZULTO

    En la pasint-jara novembro mi konatigis Esperanton al instruistoj kaj studentoj de la fakultato pri historio kaj filologio en la Sibaja instituto de la Baþkortostana Þtata Universitato. Kelkaj studentoj tre interesiøis, kaj por ili estis organizita kurso, kiu rezultis nur enkonduko en la lingvon pro manko de lernolibroj. Tamen estroj de la fakultato opinias instruadon de Esperanto utila por studentoj kaj promesas enprogramigi Esperanton en la fakultativan programon sekvont-jare.

    Krom tio mi prelegis pri Esperanto en la urba societo de invalidoj. Kelkaj junaj societanoj interesiøis pri la lingvo, kaj mi ekinstruis por ili Esperanton per la lernolibro de Abolskaja.

    Sergej Manzurov


    INTERNACIA FAMILIO FONDITA

    27 mar. en Æeboksari (la æefurbo de Æuvaþio) okazis unu el tre belaj eventoj kiuj povas okazi en la Esperanto-mondo -- apero de nova E-familio! Antonio Martins (Portugalio) kaj Irina Tuvalkina (Ruslando) konatiøis en la Sankt-Peterburga IJK (1995), kaj de tiam forta sento vivas en iliaj koroj, kiu nun kaýzis la geedziøon. La æeboksaraj esperantistoj sincere gratulas la junan paron kaj deziras grandegan feliæon dum paþado de vojo de la vivo!

    Konstantin Vihrov

    LOdE volonte kungratulas!


    NOVA GENERACIO EN SIBERIO

    Kiu povus pensi, ke en la kvina klaso infanoj interesiøus pri Esperanto? Sed en Tomsko, en lernejo numero unu, en la kvina klaso estas rondeto pri lernado de la krea¼o de s-ro Zamenhof.

    "Esperanto estas simpa, sed interesa" -- diras Saryæeva Olga. "Esperanto -- tio estas bonega!" -- resumis Tju¼ina Marina. Ni havis la unuan lecionon en februaro. Nun ni havas du lecionojn en semajno, po kvardek minutoj. Ni jam scias multon.

    Kreskas nova generacio de esperantistoj!

    Skribu al ni: RU-634041 Tomsk, ab. ja. 261, Ruslando.

    Anna Birjulina


    MI ØIN LANÆIS KAJ VENIGIS AL APERO

    En Via redaktora kolumno de LOdE n-ro 4-99 mi trovis la aludon pri la "kompilinto de la hontinda eldono" de Aleksandr Puþkin. Eble vi intence þatus sekretigi la nomon de tiu persono, sed øi estas pulæinela sekreto, kion vi, certe komprenas. Ni, do, malkovru la sekreton: estas mi, Mikaelo Bronþtejn, kiu lanæis kaj venigis al apero la verkaron de A.S. Puþkin...

    1. En la almanako Impeto-89 (Moskvo: Progreso, 1990) aperis mia alvoko "Por ke Puþkin estu ankaý nia". Temis pri tio, ke nialanda esperantistaro øis 1999 devus prepari dignan jubilean verkaron de la poeto en esperanto. Mi invitis æiujn tradukistojn fari tiun laboron kolektive kaj ricevis æirkaý dekon da ree¶oj, inter kiuj estis ankaý tiu de Nikolai Lozgaæev;

    2. 3 dec. 1991 Nikolai Lozgaæev sendis al mi sian tradukon de Festeno dum pesto, "delonge promesitan kaj finfine tajpitan" (mi citas la leteron de N.L.) speciale por ke mi pritaksu øin kaj æe bezono uzu en la planata verkaro. En la sama letero li skribis ke "la edicio Sezonoj planas eldoni tiujn tekstojn plus du de la tragedietoj al la jubileo de Puþkin". Responde mi sendis al li kelkajn rimarkojn por la traduko kaj demandis æu li ne timas konkurencon, se lia traduko aperos en la porjubilea verkaro kaj samtempe en la planata eldono de Malgrandaj tragedioj æe Sezonoj.

    3. En la letero de 12 jan. 1992 Nikolao respondis al mia demando: "Unue mi devas diri, ke mi ne timas konkurencon. Mi øojas al æiu ebleco aperigi novan libron en e-to, des pli -- de niaj aýtoroj."

    Æio dirita konvinke atestas, ke mi havis permeson de la tradukisto por uzi la verkon, kaj ke mi ricevis la permeson antaý ol la verko estis publikita en LOdE, do ne havis bezonon peti permeson de la lasta. Se por kompreni tion ne sufiæas la cita¼oj, mi permesas al Vi publikigi plenan tekston de la privataj leteroj.

    Mi deziras nur aldoni, ke januare 1999 mi prezentis la eldonitan verkaron en la centra literatura muzeo de Puþkin kaj donacis la libron por la muzeo ... Estu tiu æi fakto glora memora¼o por la tragike forpasinta mia amiko Nikolai Lozgaæev. Sed la maljustaj vortoj pri "priþtelo de mortinto" restu por Via persona honto.

    Mikaelo Bronþtejn


    MI ESPERAS, KE TEMAS PRI SENINTENCA FORGESO

    Þokis min, ke Festeno dum pesto en la traduko de mia edzo, estas eldonita de Impeto. En 1991 Nikolai, responde al la invito de Bronþtejn, efektive konsentis pri la eldono de tiu sia traduko en la sovetunia þtata eldonejo Progreso, sed li neniam intencis eldoni øin en la privata kompanio de ges-roj Þevæenko, kaj tiuj lastaj nek informis lin pri la planata aperigo, nek sendis al li pres-prova¼ojn por korekto, nek menciis la fonton de la origina eldono.

    Min ne interesas la aýtor-rajtaj problemoj, sed el la etika vidpunkto la ago de la responsuloj de Impeto estas tre malbela. Mi atentigas, ke mi donas nur al Sezonoj kaj La Ondo de Esperanto la rajton eldoni kaj reeldoni la verkojn de Nikolai, kiuj jam aperis aý restas manuskriptaj (Krom tiuj, kiuj unuafoje aperis en Literatura Foiro kaj aliloke). Æiuj ceteraj petu pri tio permeson æe tiuj du, escepte de Impeto, al kiu mi eksplicite maldonas la eldonrajton.

    Mi petas, ke La Ondo de Esperanto, kiun Nikolai kunredaktis dum jaroj, laýeble reduktu la rilatojn kun Impeto pro ties misago.

    Mi ne dubas pri la sincereco de s-ro Bronþtejn, kaj eble li simple forgesis, ke antaý 8 jaroj temis pri alia eldonejo kaj eæ pri alia lando. Mi petas lin ne plu kredigi, ke Nikolai deziris aperigon de sia traduko æe ges-roj Þevæenko.

    Cetere, mia edzo estis tre modesta kaj fermita; li havis nemultajn verajn amikojn, kaj mi bone konas ilin. Neniu (ankaý ne Bronþtejn) nomu sin publike amiko de Nikolai, surbaze de nur longtempaj rilatoj, komuna hobio, kelkaj vizitoj aý leteraj stereotipa¼oj "kara amiko" kaj "amike via".

    Mi esperas, ke la artikolo de M.Bronþtejn -- pri kies aperigo La Ondo kaj mi konsentis pro la espero pri lia senintenca forgeso -- estas la lasta pri tiu æi temo.

    Mi uzas la eblon kaj dankas æiujn, kiuj dividas kun mi, niaj du infanoj kaj aliaj parencoj la funebron pro la forpaso de Nikolai.

    Jelena Lozgaæjova


    LOdE plenumos la petojn de Lena kaj ne plu rilatos kun Impeto, escepte de la recenzo pri Moskvaro, kiu estas jam mendita. Ni kredas, ke mankas dolo en la ago de M.Bronþtejn, doninta la tradukon de Nikolai al alia eldonejo ol interkonsentite, kaj mia esprimo, kiun li citis, rilatas plejparte al la moskvaj eldonistoj.

    La junia kajero de La Ondo, grandparte dediæota al la 200-jariøo de Puþkin, eble iom kompensos la neeldonon de la Malgrandaj tragedioj. Du el la planataj tradukoj apartenos al la plumo de Nikolai Lozgaæev.

    Halina Gorecka


    RENATO CORSETTI: "UEA ESTAS RAÝMISMA ASOCIO"

    (HK) En mesaøo al la antaýa øenerala sekretario de la Akademio de Esperanto, s-ino Perla Martinelli, okaze de la transdono de arkiva¼oj de AdE, la nova sekretario, d-ro Renato Corsetti, skribis al þi la 13an de marto 1999:

    "Foje, tamen, ni devas sukcesi vidiøi. Æu estas eble ke inter vi kaj mi ni ne sukcesas renormaligi la rilatojn inter UEA kaj LF-Koop? Finfine UEA estas la plej granda raýmisma asocio en la mondo, kiu tamen insistas deklari sin finvenkisma."

    Perla Martinelli respondis ke la prezidanto de LF-koop, Marc Hiltbrand, estas æiam malfermita al dialogo kun UEA.


    VICPREZIDANTO-ÆEFDELEGITO REAGAS

    Post la aperigo de la artikolo de Halina Gorecka pri la cirkuleroj de la vicprezidanto de REU Mi¶ail Æertilov, tiu lasta sendis al ni du mesaøojn. Ni ne komentas la leterojn -- niaj legantoj mem konkludu.
    LOdE

    La unua mesaøo estis direktita al la redaktanto de LOdE:
    Mi ne plu deziras havi ajnan rilaton kun la gazeto senprudenta kaj mensogklaæa. Mi malpermesas publikigi en via gazeto mian artikolon, senditan antaýe.

    La dua mesaøo estas kopio de faksa letero, kiun la ruslanda æefdeligito de UEA Æertilov sendis al Osmo Buller en la Centra Oficejo de UEA:
    Estimata Osmo Buller,

    Konforme al Regularo pri Delegitoj mi reprenas mian antaýan decidon pri reelekto de Loka Delegito Halina Gorecka por sekvanta trijara periodo, pro ne plua mia konfido al tiu æi persono.

    Mikaelo Æertilov


    MI NE INTENCAS KABEI

    Æar lastatempe en nia gazetaro malaperis verkoj de d-ro Bernard Golden, kelkaj maliculoj flustris pri lia kabeiøo aý volapukistiøo. LOdE petis d-ron Golden klarigi la misteron, kaj li dankinde respondis:

    Dum la pasintaj jaroj verkado, tajpado, korektado kaj dissendado de verkoj estis taskoj, kiuj postulis tro da fizika kaj mensa energio. Mi, do, decidis, ke æesigo de aktiva partopreno en agado en Esperantujo estas la sola maniero eviti pli da streæiøo. Rezulte de mia retiriøo mi ne plu sentas konstantajn premojn, kaj eæ pli grave, mi povas konservi mian sanstaton. Estontece oni ne atendu de mi novajn verkojn. Mi ne intencas kabei, sed ankoraý restas en la Esperanta komunumo, pasive okupiøante pri eventoj dank' al la perioda¼oj, kiujn afablaj eldonistoj sendas al mi -- ekzemple, La Ondo.

    Bernard Golden (Hungario)


    ESPERANTO: PLI OL CENTJARA KAJ ANKORAÝ MIRIGAS

    Post la unua malfacilo, mi senøene malfermis n-ron 4 de LOdE kaj konservis øin sur mia komputilo kun bildoj. Kaj hodiaý (lundon) la aerpoþta ekzemplero de LOdE n-ro 4 alvenis.

    Mi øuas preskaý æiun rubrikon pro malsamaj kialoj. La serio 'Slavonaj Skriboj' estis iom tro fakeca por mi. Aliflanke, mi apenaý legas seriozan eýropan literaturon, sed kun tuta plezuro mi legis la elstaran tradukon de Tri Tilioj en LOdE, 1999: 3 pro ties klasika Esperanto.

    Tiel ni vivas fascinas min. Kaj la leteroj kaj raportoj el la kluboj en Ruslando estas bonvenaj fenestroj al la mondo de la samideanoj tie. Sidante en Nov-Zelando, mi vidas retpoþtan ligon al esperantistoj en okcidenta Siberio, kaj mi pensas: Esperanto -- pli ol centjara kaj ankoraý mirigas.

    Mike Leon (Nov-Zelando)


    DUOBLA GRATULO EL ÆE¦IO

    Minimume duoblan gratulon! Unue, pro la akurateco, kiu bedaýrinde ofte mankas æe la E-perioda¼oj; kaj due, pro la artikolo de Valentin Melnikov (LOdE. 1999: 3), kies temo estas en Esperantujo pli ol aktuala. Bedaýrinde, pligranda parto de geesperantistoj estas en tiu æi fako naivuloj.

    Vladislav Hasala (Æe¶io)


    DOMAØA ERARO

    En la 3a numero de LOdE aperis mia artikolo Juda kaj satana, aý sankta afero? Bedaýrinde, en unu el la versoj anstataý vundita aperis sentita. La aýtenta teksto estas: Grigorij Berezin (Ukrainio)


    EÝGENO ONEGIN REELDONINDA?

    Mi proponas, ke oni publikigu represe la libron Eýgeno Onegin de Puþkin en la traduko de Nekrasov. La verko devus trovi lokon en la serio Oriento-Okcidento okaze de la Puþkin-jaro (1799-1999).

    Zbigniew Czupkallo (Pollando)


    El "La taglibro de l' verkisto"

    Enkonduko de Fjodor Dostojevskij

    Fjodor Dostojevskij"La taglibro de l' verkisto", kiun Fjodor Dostojevskij eldonis (kun kelkaj paýzoj) en la jaroj 1873-1881 estis senprecedenca evento en la Ruslanda soci-kultura vivo.

    En la "Taglibro" la intereso al la aferoj de socio kaj moralo estas tre vastgama: reformoj en Ruslando, krizo de la intelektularo, ekspluatado de infanoj kaj virinoj, klerigo, Balkana milito, katastrofoj kaj krimoj, suicidoj, drinkado, socialismaj ideoj, filozofio, Ruslando kaj okcidento, literaturo, kaj æiutaga vivo kun ties øojaj kaj tristaj momentoj... La tuta postreforma Ruslando aperas antaý ni en la stilo unika, tipa de Dostojevskij,
    plena da paradoksoj, humuro kaj kontraýdiroj.

    "La Ondo" planas aperigi de tempo al tempo kelkajn fragmentojn el la "Taglibro", malsamajn teme kaj stile. Ni komencas per la "Enkonduko".


    La dudekan de decembro1 mi eksciis, ke æio jam estas decidita, kaj ke mi iøis la redaktoro de "Civitano". Tiu æi eksterordinara evento (eksterordinara por mi -- mi neniun volas ofendi) efektiviøis tre rapide. Øuste la dudekan de decembro mi legis en "Moskvaj Informoj"2 pri la geedziøo de la imperiestro de Æinio; øi forte impresis min. Ankaý tiu grandioza kaj, evidente, ege komplika evento estis mirinde simpla: æio en øi estis antaýplanita tre detale antaý mil jaroj en preskaý ducentvoluma verkaro pri ceremonioj. Mi komparis la grandiozon de la æinia evento kun mia redaktoriøo kaj subite sentis min maldanka al nialandaj regularoj, malgraý tio ke mia promociiøo estis tiel facile konfirmita; mi pensis, ke por ni -- tio estas por mi kaj princo Meþæerskij3 -- estus pli avantaøe eldoni "Civitanon" en Æinio. Tie æio estas tute klara... Ni ambaý aperigus nin je la fiksita dato en tiea æefa administrejo pri gazetaraj aferoj. Frapinte la fruntojn kontraý la plankon kaj lekinte tiun lange, ni ekstarus kaj, kun la kapoj humile klinitaj, levus la montrofingrojn antaý nin. La æefadministranto pri gazetaraj aferoj, kompreneble, afektus, ke li dediæas al ni ne pli multan atenton ol al enflugintaj muþoj. Sed ekstarus la tria helpanto de la tria sekretario de la æefadministranto kaj, tenante en la manoj la diplomon pri mia redaktoriøo, li per voæo impona, sed tenera, prononcus por ni edifa¼on preskribitan de la ceremonio. Øi estus tiel klara kaj komprenebla, ke ni aýskultus øin kun plezuro. Se, pro mia stupida kaj pura koro kaj pro la konscio pri miaj limigitaj kapabloj, komenconte mian redaktoran taskon, mi sentus timon kaj rimorsojn, oni tuj pruvus al mi, ke, havante tiajn sentojn mi stultas duoble; ja øuste ekde tiu æi momento mi tute ne bezonus mian saøon, se tiun mi hazarde havus; inverse, farus min pli fidata, se tiun mi malhavus absolute. Kaj sendube tio estus aýskultata kun agrablo. La tria helpanto de la tria sekretario konkludus belvorte: "Iru, redaktoro, ekde nun vi povos manøi rizon kaj trinki teon kun nova kvieto de via konscienco" kaj enmanigus al mi ruøan diplomon, presitan sur ruøa sateno per ruøaj signoj; princo Meþæerskij donus decan korupta¼on, kaj reveninte hejmen ni ambaý eldonus tian perfektan kajeron de "Civitano", kian ni æi tie neniam sukcesos eldoni. En Æinio ni eldonadus bonege.

    Nu, mi suspektas, ke en Æinio princo Meþæerskij nepre ruzus pri mi, kaj li estus invitinta min redaktori kun la precipa celo: ke mi anstataýu lin en la æefadministrejo pri gazetaraj aferoj en la okazoj, kiam li estus tien invitata por ricevi bambu-bastonajn frapojn sur la kalkanojn. Sed mi superruzus lin: mi æesus aperigi "Bismarkon"4 kaj kompense mem komencus artikoli tiel bonege, ke oni invitus min al la bambuado nur post æiu dua kajero. Krome, mi lernus verki.

    En Æinio mi verkus bonege, sed tio estas multe pli malfacila æi tie. Tie æio estas planita kaj kalkulita por mil jaroj; kaj æi tie æio estas renversita por mil jaroj. Tie mi eæ kontraývole verkus tiel kompreneble, ke mi eæ ne scias, kiuj legus miajn verkojn. Æi tie, por devigi legi siajn verkojn, la aýtoro preferu verki nekompreneble. Sole en "Moskvaj informoj" la æefartikoloj okupas unu kolumnon kaj duonon kaj -- tio mirigas -- ili estas kompreneblaj; tamen nur se ili venas el sub la konata plumo5. En la "Voæo"6 ili okupas ok, dek, dek du aý eæ dek tri kolumnojn. Do, tiom multajn kolumnojn oni devas uzi por estimatigi sin.

    En nia lando paroli al aliaj estas scienco. Unuarigarde estas samkiel en Æinio; tie kaj æi tie estas kelkaj facilaj kaj pure sciencaj artifikoj. Ekzemple, antaýe la vortoj "mi komprenas nenion" signifis la stultecon de la aýtoro; nun ili honorigas la aýtoron. Se iu diras malkaþe kaj fiere: "Mi ne komprenas la religion, mi nenion komprenas en Ruslando, mi tute nenion komprenas en la arto"7 -- tiu tuj metas sin al bonega alta loko. Kaj tio estas precipe avantaøa, se vi efektive nenion komprenas.

    Sed ankaý tiu facila artifiko pruvas nenion. Efektive, æe ni æiu suspektas la aliajn pri stulteco sen pripensado de tio kaj sen meti al si la demandon: "Æu eble øuste mi estas vere stulta?" Tiu situacio kontentigas æiujn, tamen neniu kontentas pri øi kaj æiuj estas koleraj. Eæ la pripensado en nia tempo estas preskaý ne ebla, æar tio kostas multe. Vere, oni aæetas pretajn ideojn. Ili estas vendataj æie, eæ senpage; sed la senpagaj kostas plej kare, kaj tio estas jam antaýsentata. Rezultas neniu profito kaj plu daýras la senordo.

    Probable, ni estas samkiel Æinio, sed sen ties ordo. Ni apenaý komencas tion, kio en Æinio jam finiøas. Ni certe venos al la sama fino, sed kiam ni venos? Por akcepti mil volumojn da ceremonio kaj per tio gajni la rajton enpensiøi pri nenio, ni bezonas almenaý unu jarmilon da pensado. Kaj tamen neniu deziras redukti tiun tempon, æar neniu deziras enpensiøi.

    Veras ankaý tio: se neniu deziras pensi, do, þajne la rusa literaturisto povas vivi pli facile. Jes ja, pli facile: kaj malfeliæaj estas tiuj literaturistoj kaj eldonistoj, kiuj enpensiøas. Ankoraý pli malfeliæus tiu, kiu dezirus mem lerni kaj kompreni. Sed plej malfeliæus tiu, kiu sincere anoncus tion; kaj æiuj tuj forlasus tiun, kiu anoncus, ke li jam iomete komprenis kaj nun deziras diri sian penson. Por li restas nur trovi, aý eæ dungi, taýgan personon, kaj nur al tiu paroli, eble eæ sole por tiu eldoni revuon. Tiu situacio estas abomeninda, æar øi estas egala al interparolado kun si mem aý al eldonado de revuo por la propra plezuro. Mi forte supozas, ke "Civitano" ankoraý longe parolados kun si mem por la propra plezuro. Tamen el la vidpunkto medicina la interparolo kun si mem signifas tendencon al alieniøo. "Civitano" devas nepre interparoli kun civitanoj, kaj tio estas øia malfeliæo!

    Øuste al tia eldona¼o mi dediæis min. Mia situacio estas plej neklara. Sed mi do parolu kun mi mem kaj por mia propra plezuro en la formo de tiu æi taglibro -- kaj okazu tio, kio okazos. Pri kio mi parolu? Pri æio, kio min mirigos aý devigos min pensi. Sed mi komprenas, ke se mi trovos leganton kaj -- Dio protektu min -- oponanton, mi devos scipovi paroli kaj scii, kun kiu kaj kiel mi parolu. Tion mi klopodos lerni, æar en nia literaturo tio estas la plej malfacila. Cetere, oponantoj estas malsamaj, kaj ne kun æiu oponanto oni povas komenci paroli. Mi rakontu fabelon, kiun mi aýdis antaý kelkaj tagoj. Oni diras, ke la fabelo estas malnova, eble eæ el bharata deveno, kaj tio konsolas.

    Foje porko diskutis kun leono kaj vokis tiun al duelo. Reveninte hejmen la porko retrovis la racion kaj ektimis. La porkaro kunvenis, pripensis kaj decidis jene:

    -- Vidu, porko, proksime ekzistas certa kavo. Iru tien, malpurigu vin tre zorge en øi kaj poste iru dueli. Kaj vi vidos.

    La porko faris laý la konsilo. La leono venis, flaris, paýtis kaj iris for. Poste la porko longe fanfaronis pro tio, ke la leono ektimis kaj fuøis de la batalkampo.

    Tia estas la fabelo. Certe, leonoj mankas æe ni -- la klimato maltaýgas, kaj tio estus tro sublima. Sed metu anstataý la leonon homon bonordan, kia æiu devas esti, kaj la moralo estos la sama.

    Cetere, jen plia rakonto:

    Foje, interparolante kun -- intertempe forpasinta -- Gercen8, mi laýdegis lian verkon "De l' transa bordo". Tiun libron, je mia granda plezuro, laýde taksis ankaý Mi¶ail Petroviæ Pogodin en sia bonega kaj kurioza artikolo9 pri la renkontiøo eksterlande kun Gercen. Tiu libro estas verkita kiel dialoga interparolo de Gercen kun ties oponanto.

    -- Mi precipe þatas, -- mi diris interalie, -- ke ankaý via oponanto estas tre saøa. Konsentu, ke en multaj okazoj li grave embarasas vin.

    -- Øuste tio estas la kerno, -- Gercen ridis. -- Mi rakontu al vi anekdoton. Foje en Peterburgo Belinskij10 entiris min en sian loøejon kaj sidigis min por aýdi artikolon "Interparolo de sinjoro A. kaj sinjoro B.", kiun li verkis kun granda vervo. (Øi aperis en lia verkaro.) En tiu artikolo sinjoro A., do mem Belinskij, estas montrita tre saøa, kaj lia oponanto sinjoro B. -- malpli saøa. Kiam li finlegis, li febre demandis min:

    -- Kion vi opinias?

    -- Ja certe øi estas bona, kaj estas videble, ke vi estas tre saøa, sed pro kio vi perdis la tempon kun tiu stultulo?

    Belinskij saltis kaj sternis sin sur sofon, per la vizaøo al la kuseno, kaj ekkriis, ridante, plenvoæe:

    -- Vi min buæis! Vere, buæis!

    Tradukis el la rusa
    Aleksander Kor¼enkov


    Notoj de la tradukinto

    1. "La dudekan de decembro..." La peto pri la anstataýigo de G.Gradovskij per Dostojevskij en la ofico de la respondeca redaktoro de "Civitano" (Gra¼danin) estis sendita al la Æefa administracio pri gazetaro la 15an de decembro 1872 (cetere, tiutage en "Rusa Heroldo" aperis la lasta parto de "Demonoj"), kaj jam post kvin tagoj la redaktoriøo de Dostojevskij estis konfirmita. La 31an de decembro Dostojevskij ricevis en la Ministerio pri internaj aferoj permeson pri eldonado de "Civitano" "laý la aprobita programo, sen anticipa cenzuro", kaj la 1an de januaro aperis la unua semajna kajero de "Civitano", signaturita de redaktoro Dostojevskij. Krom la "Enkonduko", øi enhavis ankaý la Taglibran æapitron "Malnovaj homoj".

    2. "Moskvaj Informoj" (Moskovskije Vedomosti). Unu el la plej malnovaj ruslandaj ¼urnaloj (Moskvo: 1756-1917). Tiutempe øi aperis æiusemajne.

    3. Meþæerskij, Vladimir Petroviæ (1839-1914). Rusa ¼urnalisto kaj eldonisto. Princo. Fondinto kaj redaktoro de "Civitano" (Peterburgo, 1872-1914).

    4. "Bismarko". Romano de V. Meþæerskij "Unu el niaj Bismarkoj".

    5. "...la konata plumo". Temas pri M. Katkov, eldonanto-redaktoro de la ¼urnalo "Moskvaj Informoj" kaj de la revuo "Rusa Heroldo" (Russkij vestnik).

    6. "Voæo" (Golos). Modere liberala gazeto, subvenciata de la Ministerio pri popola klerigo (Peterburgo, 1863-1884).

    7. "Mi ne komprenas la religion..." Memorigo pri la pentofrazo de Nikolaj Gogolj en "Elektitaj fragmentoj el korespondo kun amikoj".

    8. Gercen, Aleksandr Ivanoviæ (1812-1870). Rusa verkisto, filozofo, publicisto. Ekde 1847 loøis eksterlande. Teoriisto de la "rusa socialismo". Kuneldonanto de "Sonorilo" (Kolokol, 1857-1865).

    9. Pogodin, Mi¶ail Petroviæ (1800-1875). Historiisto, profesoro en la Moskva universitato. Dostojevskij mencias lian artikolon pri Gercen ("Zarja". 1870: 2).

    10. Belinskij, Vissarion Grigorjeviæ (1811-1848). La plej konata ruslanda literatura kritikisto. Belinskij admire salutis la unuan romanon de Dostojevskij "Malriæaj homoj", kiun li legis manuskripte en junio 1845. Poste Dostojevskij distanciøis de Belinskij kaj ties rondo.


    ÞRUMPANTA LEGOKULTURO (NE NUR) EN HUNGARIO

    Eseo de Vilmos Benczik

    Kvankam homoj de kulturo ordinare ne þatas ciferojn, mi pensas, ke alfronti tiujn kelkfoje estas neeviteble. La subaj tri tabeloj povas doni ioman imagon pri la aktuala stato kaj tendencoj de la legokulturo en Hungario: ili meritas ioman konsideron, pripensadon kaj kelkajn konkludajn komentojn.

    Libroeldonado en Hungario 
    (sen lernolibroj, porinfana kaj junulara literaturo)

    Jaro Nombro de verkoj Averaøa eldonkvanto Tuta eldonkvanto
    1980 6515 7981 51.977.000
    1990 5939 13598 80.761.000
    1994 7074 6118 43.276.000
    1996 6744 4556 30.727.000
    1997 6723 3964 26.652.000
    La ciferoj, traarkantaj preskaý du jardekojn, montras duoniøon de la libroprodukto. La nombro de verkoj restas praktike senþanøa, sed la eldonkvanto draste falas. Montras okulfrapan esceptecon nur la jaro 1990 kun impona kresko. Øi þuldiøas al tio, ke en majo de 1989 æesis la þtata kontrolo de libroeldonado, kaj dank' al tio povis aperi grandnombre verkoj kun -- tiam -- "tikla" politika temo, kiujn pli frue cenzuro malpermesus. Mi uzis kondicionalon, æar tiuj verkoj pli frue entute ne verkiøis -- manke de espero aperigi ilin -- nur la abrupta libereco naskis aron da ili, kaj pro la hasto ne æiam en kvalito inda al la temo.

    Porinfana kaj junulara literaturo

    Jaro Nombro de verkoj Averaøa eldonkvanto Tuta Eldonkvanto
    1980 397 43645 17.327.000
    1990 347 33559 11.645.000
    1994 664 13149 8.731.000
    1996 557 7948 4.427.000
    1997 450 6340 2.853.000
    Indas aparte ekzameni porinfanan kaj junularan literaturon, ja la nuna infano morgaý fariøos plenkreskulo: la tendencoj de la porinfana kaj junulara literaturo antaýprojektas la estontan sorton de la tuta legokulturo.

    Se estas tiel, do la prognozoj plorindas. Dum du jardekoj la tuta eldonkvanto preskaý sesoniøis! Kaj tiam ni ankoraý ne parolis pri la konsisto: inter la nunaj 2,9 milionoj da infanlibroj -- þuldeble al la evoluo de la prestekniko, kaj certe al la malevoluo de legemo -- reprezentas pluroble pli grandan proporcion bildlibroj, en kiuj sub la tutpaøaj bildoj nur gastas kelka teksto.

    La malpliiøon de libroaæetoj la hontinde aæe pagataj intelektuloj emas klarigi per la drasta altiøo de la libroprezoj. La prezo de libroj en Hungario post la reøimþanøo fakte kreskis nur 2-3-oble, sed pro la inflacio la publiko psikologie perceptas multe pli signifan kreskon: tiun percepton plifortigas la cirkonstanco, ke pro la øenerala falo de vivnivelo la bazaj vivnecesa¼oj (loøado, manøado ktp.) preskaý tute englutas la personajn enspezojn.

    Sed se estus tiel, la legemo, barita de la altaj libroprezoj, devus seræi kontentiøon en bibliotekoj, por kies uzo ankaý nuntempe oni pagas simbolan prezon. La ciferoj de la suba tabelo montras, ke ne estas tiel. La kaýzoj seræendas aliloke.

    Bibliotekoj

    Jaro Libraro Nombro de legantoj
    1980 40.654.000 2.222.000
    1990 51.608.000 1.856.000
    1994 47.858.000 1.584.000
    1996 46.269.000 1.444.000
    1997 45.966.000 1.431.000
     

    "BILDEKSPLODO"

    La totalisma komunista þtato timis bildan kulturon, kio -- konante la eksterordinaran efikecon de perbilda komunikado -- tute ne estas mirinda. Øi kontrolis rigore televidon kaj filmproduktadon, la ricevo de satelitaj televidelsendoj estis malpermesita, videoaparatoj praktike ne estis enlasitaj en Hungarion. (Enlanda produktado ne ekzistis.)

    Sekve homoj povis kontentigi sian fikciobezonon nur per legado, kaj tiu situacio kreis privilegian rolon por beletro. Þanøo venis en 1988, kiam vojaøoj al okcidentaj landoj fariøis abrupte liberaj, kaj ekeblis persona importado de videoaparatoj. Proksimume samtempe oni permesis ankaý la ricevadon de satelitaj televidprogramoj. Hungarojn inundis de unu tago al la alia pli frue neimageble vastega sortimento de bildoferto. Oni obsediøis de tio, demetis la libron, kaj komencis per la teledirektilo "foliumi" televidajn programojn. Tiu stato validas øis nun, øin eæ profundigis la intertempa apero de hungarlingvaj komercaj kanaloj.

    Do, por kontentigi sian fikciobezonon oni ne plu bezonas libron, ja spekti la ekranon estas pli simple, ol legi libron. Kaj baza eco de homo estas, ke li mastrumas ekonomie pri siaj fortoj. Se li povas kontentigi iun ajn sian bezonon kun malpli da fortostreæoj, li faras tion.

    Oni povus dementi la supran argumentadon, ke ankaý en Okcidenta Eýropo ekzistas videoaparatoj, kaj komercaj televidkanaloj eæ pli, ol en la ekssoca tendaro, tamen legokulturo ne þrumpas tiel konsterne. Tio estas vera, tamen ekzistas grava diferenco tiurilate inter la du regionoj de Eýropo. Nome en Okcidento la ekspansio de la bilda kulturo estis ne eksplodece abrupta, sed kontinua, iom-post-ioma. Tio ebligis por la instruado kaj la publika klerigado akomodiøi al la nova situacio elformante adekvatajn strategion kaj teknikojn defende de la legokulturo. Por tio en Hungario simple mankis tempo.

    Sed kial malutilas, se oni kontentigas sian fikciobezonon ne per legado de beletro, sed per spektado de filmoj? Ja ankaý filmoj kapablas doni profundajn konojn pri homo kaj socio; ja ekzistas ankaý aæaj romanoj kaj bonegaj filmoj. Kial malutilas, se beletro perdas terenon? Kial malutilas, se legado por la plej multaj homoj æesas esti formo de amuzado?

    LINGVA REVOLUCIO DE LA SKRIBO

    Kulturhistorio kaj lingvoscienco vidas la signifon de skribo nurnure en tio, ke per øi malaperis la spacaj kaj tempaj baroj de komunikado. Sed la apero de skribo havis ankaý alian gravan kontribuon: øi donis grandegan elanon al lingva evoluo, riæiøo.

    Facilas rekoni, ke skribo ebligas pli precizan kaj nuancitan lingvouzon. Ja parolante ni disponas nur pli-malpli tiom da tempo por krei nian tekston, dum kiom da tempo ni prononcas øin. Foje-foje ni povas halti por seræi adekvatan vorton aý formulon, sed tion ni ne povas fari ofte, æar tio detruus la komunikadon. Kaj la koncizecon, nuancriæon kaj kompleksecon de la teksto limigas ne nur la kapabloj de la parolanto, sed ankaý tiuj de la aýskultanto. Ja ankaý li povas interrompi la parolanton petante pri ripetoj, klarigoj, sed se li faros tion tro ofte, la komunikado paneos.

    Æe skribo la situacio estas alia. Principe oni povas uzi senliman tempon por krei sian tekston: eblas fajli unusolan frazon eæ dum tagoj. Kaj fakte dum tiu fajlado povas pliperfektiøi ne nur la lingva formulado, sed ordinare profundiøas, preciziøas ankaý la esprimotaj pensoj. (Bacon diris, ke skribo kutimigas al precizeco.) La kompleksecon, nuancriæon kaj koncizecon principe ne limigas la kapabloj de la leganto, ja ankaý tiu disponas laýplaæan tempon por percepti iun tekston. La skribo do ebligas kaj por la kreanto, kaj por la perceptanto de la teksto aplikadon de pli altnivela lingvouzo.

    Øi ne nur ebligas, sed eæ trudas tion. Dum parolo oni esprimas sian direndon ne ekskluzive per lingvaj rimedoj: la vortojn subtenas intonacio, gestoj, mimiko -- foje tiuj portas la pli grandan parton de la senco. Æar ili nur tre pale kapteblas skribe, skribanto devas esprimi la tuton de sia direndo per lingvaj rimedoj.

    Tiu cirkonstanco rezultigas la kontinuan kaj intensan riæiøadon de la lingva rimedaro. Tiel povas okazi, ke eæ leganto de leøera poramuza romano renkontas pli riæan, pli nuancitan lingva¼on, ol spektanto de arta filmo.

    La romanverkisto ja devas esprimi sian direndon -- eæ se tre simplan, þablonan -- centprocente per lingvaj rimedoj, dum nur eta ono el la eæ plej altnivela mesaøo de arta filmo ricevas lingvan veston, la cetero esprimiøas per bildaj rimedoj.

    La lingva riæiøo, startinta kun la apero de skribo, kompreneble influis ankaý la parolan lingvon: estas vaste konata fakto, ke tiu, kiu multe legas, parolas pli varie kaj nuancriæe. Kaj skribas eæ pli varie kaj nuancriæe. Tiel startis kun la disvastiøo de skribo suprenanta spiralo de la nivelo de lingvouzo.

    Kaj paralele kun tio ankaý suprenanta spiralo de pensado -- ja lingvo en la homa pensado ludas unikan rolon.

    PER KIO DOTAS NIN BELETRO?

    Oni øenerale konsentas pri tio, ke la plej alta þtupo de lingvouzo estas beletro: ofte -- certe iom diskuteble -- oni emas taksi la "valoron" de lingvo laý tio, kvante kaj kvalite kian beletron øi posedas. Æi tiu aliro baziøas sur tio, ke lingvo en sia tuta¼o aperas antaý æio en la beletro. Tio estas probable vera, ja beletro principe strebas prezenti la tuton de la ekstera kaj interna mondo de homo, kaj tial øi bezonas la plenan lingvan rimedaron, eæ, cele de plejeble kompleksa perlingva "kapto" de tiuj multdimensiaj mondoj øi kontinue riæigas la lingvan rimedaron.

    Sed kompreneble nek la plej riæa arsenalo de lingvaj rimedoj kapablas peri senmanke la direndon de la verkisto. Ne ekzistas literatura verko, kies tuta enhavo estus lingve formulita. Beletra verko estas kiel spongo: la kavojn plenigas la fantazio de la leganto. Kaj æiu leganto faras tion iom alimaniere: konvene al siaj vivospertoj, sopiroj, personeco. Tial la legado de beletro estas kontinua krea trejnado, ekzerciøo por la fantazio, kaj tio nepre havas sian evoluigan efikon al la pensado.

    Tial la þajne nehaltigebla þrumpo de la efiko de beletro entenas almenaý du danøerojn. La unua estas tio, ke malaltiøas la averaøa nivelo de la lingvaj sensacoj, kiujn ni renkontas, kaj tio metos sian stampon ankaý al nia aktiva lingvouzo. Memorante pri la sendubaj korelacioj inter lingvouzo kaj pensado, oni ne povas forhuþi la timon, ke æio æi povos konduki al la malaltiøo de la nivelo de nia pensado.

    La alian danøeron entenas la æeso de la krea trejnado, ekzerciøo de la fantazio, akompananta la legadon de beletro. Tio povos konduki al la malvastiøo de nia kreopovo.

    Temas pri aparte insidaj danøeroj, æar la malaltiøo de la nivelo de pensado kaj kreopovo klare percepteblas nur tiam, kiam tiu malaltiøo estas jam tre granda. Estus utile ne atendi tion, ja la degenero de la legokulturo minacas nin ne nur per tio, ke "ni ne estos kleraj", sed per la lezo de niaj bazaj homaj ecoj: pensado kaj kreopovo.

    FAREBLOJ KAJ FARENDOJ

    Estas evidente, ke influi efike la supre skizitan negativan tendencon povas nur la instruado. Øi devus renkontigi infanojn kun legado kiel kun ebla formo de amuzado. Cele de tio æe la elektado de la t.n. "hejmaj" (devigaj) lega¼oj de infanoj estus necese malpli sekvi la establiøintajn literaturajn "kanonojn" (valorhierarkion), sed elekti tiajn verkojn, kiuj povas konkuri por ilia atento kun la televidkanaloj. Pedagogoj devus konscii, ke nuntempe la alternativo ne plu estas tiu de antaý tridek jaroj, kiam temis pri tio, æu infanoj legas valorajn aý senvalorajn librojn. Nuntempe la alternativo estas tio, æu ili entute legas ion, aý ne: ja ili povas facile kontentigi sian æiutagan fikciobezonon sen renkonti eæ unusolan literon.

    La nunaj lega¼oj ne forlogos ilin de antaý la televidaj ekranoj. La pli obeemaj infanoj legas ilin, tamen nur rezulte de sia devosento, tiel same kiel ili preparas ankaý aliajn hejmtaskojn, sed eæ ne venas al ili en la kapon, ke oni povas legi ankaý en sia libera tempo, por amuzo.

    Tamen fakuloj (almenaý en Hungario) -- kvazaý la mondo estus la sama kiel antaý jardekoj -- daýre cerbumas pri la kvalita konsisto de infanaj lega¼oj. Jam apenaý ili trovas legantan infanon por enketi lin, sed tiu fenomeno ne frapas al ili la okulojn. Pro arbo ili ne vidas la ... senarbejon, kiu kreiøis lastatempe sur la loko de la arbaro. Ili nur lamentas, ke infanoj legas librojn, kiujn la literatura kanono juøas senvaloraj.

    Intertempe malpliiøas ankaý la legantaro de kiæaj kajeraj amromanoj. Sed estus stulte jubili pro tio.


    ÆU DEPER?

    Lingva respondo de Sergio Pokrovskij

    Demando

    Kiel oni uzu "per" aý "de", ekz-e en la frazoj: kaj similaj. Eýgenia Morozova (Jekaterinburg, Ruslando)

    Respondo

    En sia demando la legantino mencias (ne)homecon de la aganto. Tiu trajto estas esenca por la sufikso -il, sed tute indiferenta por la prepozicio per.

    Jes, ambaý lingveroj esprimas ideon pri rimedo, sed per estas multe pli øenerala. La sufikso -il iam aperas kontraste al -ul kaj -ist, kies esenca signifo estas uleco, personeco: laborilo // laboristo, laborulo; dum per povas enkonduki kaj personon:

    sendi leteron per servisto [PIV];
    la registaro estis reprezentata per unu ministro [PIV];
    parencoj per Adamo [Z];
    ni per niaj spionoj eksciis, ke Roller estas bone enpeklita [Z].
    kaj (eæ pli ofte) nepersonon:
    æerpi akvon per kribrilo [Z];
    kio mem ne venas, li per la dentoj øin prenas [Z];
    ne karesu per mano, sed karesu per pano [Z];
    homoj, kiuj respondas je tiu æi demando per "ne" [Z].

    L' espero, l' obstino kaj la pacienco --
    jen estas la signoj, per kies potenco
    ni paþo post paþo, post longa laboro,
    atingos la celon en gloro.

    Jen resuma ekzemplo, kiu en unu frazo kombinas la uzon de "per" æe la nepersonaj "ligiloj" kaj æe la personeca "li":
    þi ankaý, li diris, estas ligita, ligita per pli kruelaj ligiloj ol li, sed þi ankaý venos al lumo kaj vivo per li [Z].
    Do, en iuj situacioj ankaý homon oni povas rigardi kiel rimedon kaj uzi per antaý vorto prezentanta personon. Tio estas eæ regula maniero por referenci plenumanton de kaýzita ago æe la ig-verboj:
    kion la magistrato anoncigas al mi per vi? [Z]
    li konstruigis al sia amatino palacon per fama arkitekto [PIV]
    La diferencon inter de kaj per montras la pasivigo de tiuj ekzemploj:
    letero, sendita de þi per la servisto;
    io anoncita al mi de la magistrato per vi;
    palaco konstruita de li por sia amatino per fama arkitekto.
    Do, la komputilo funkcias simile al la menciitaj servisto kaj arkitekto: se la komputilo faris la bildon "propravole", oni diru de; se tion øi faris laý "komisio", se oni uzis øin kiel rimedon, oni diru per. Kiam temas pri komputilizita bildofarado, mi normale dirus per; sed mi facile povus diri ke komputilo (aý þakprogramo) gajnis partion kontraý Kasparov, ke la partio estis gajnita de la komputilo.

    Diversaj rimedoj

    Jam el la Fundamenta Ekzercaro ni scias, ke per povas enkonduki korpoparton aý organon:
    Mi manøas per la buþo kaj flaras per la nazo.
    Ni vidas per la okuloj kaj aýdas per la oreloj.
    Li faris æion per la dek fingroj de siaj manoj.
    Kaj laý la Proverbaro,
    Urson al mielo oni ne tiras per orelo.
    Sed jen problemo: æu tiri (konduki, teni, preni) per iu korpoparto indikas la tenantan aý tenatan korpoparton? Situacioj kiam povas estiøi konfuzo ne maloftas, kaj finfine Zamenhof decidis uzi per por relative pli aktiva rimedo (ekz-e, la tenanta korpoparto), kaj signi la pasivan rimedon per je:
    subite þi ekkaptis per ambaý manoj du belajn florojn æe sia flanko [Z];
    poste þi prenis Gerdan je la mano [Z];
    sed ni orde kondukas ilin je la nazo [Z].
    Tiel oni povas tute klare distingi:
    þi falis, sed ekkaptis min per la manoj je la piedo [PAG];
    la besto, kiu ne volis stari trankvile, pro tio estis alligita je la kapo kaj la vosto per þnuretoj [Z];
    la princoj estas pendigitaj je siaj manoj [Plor 5:12].
    kaj simile pri aliaj pasivaj rimedoj (materialoj ktp):
    En la mezo de la þipo estis konstruita reøa tendo el oro kaj purpuro kaj provizita je la plej belaj kusenoj [Z].

    La æielo kovriøis je nuboj [Z].

    Ili volis aýdi ankaý la historion pri Ivede-Avede, sed ili devis kontentiøi je Klumpe-Dumpe. [Z]

    En la tridek-naýa jaro de sia reøado Asa malsaniøis je siaj piedoj [2Kr 16:12].

    Æiu, kiu rigardas virinon, por deziri þin, jam adultis je þi en sia koro [Mt 5:28].

    Elizabeto ankaý gravediøis je filo en sia maljuneco [Lk 1:36].

    Kiu soldato iam de¼oras je sia propra elspezo? [1Kor 9:7].

    Trinkigi æevalojn je akvo [PIV].

    Tamen tiun distingadon oni aplikas precipe kiam necesas mencii plurajn rimedojn. Se ne estas konflikto, oni ofte uzas per kaj por aktivaj, kaj por la pasivaj rimedoj:
    Skribado per hieroglifaj desegna¼oj [Z] (en hieroglifa skribosistemo).

    La Eternulo donis al Moseo du tabelojn de atesto, tabelojn þtonajn, skribitajn per la fingro de Dio [El 31:18].

    La peko de Jehuda estas skribita per fera skribilo, per diamanta pinto [jer 17:1].

    Kaj æio skribita per la profetoj estos plenumita [Lk 18:31] (la profetoj estas perantoj de Dia parolo).

    En la mizera dometo de la vilaøanino staris Frederiko la Sesa kaj skribis sian nomon per kreto sur la trabo [Z] (kreto estas kaj skribilo kaj skribomaterialo).

    Nun la neøa reøino povis sen timigo reveni hejmen, lia liberiga dokumento jam tie staris, skribita per briletantaj pecoj da glacio [Z] (glacio estas skribomaterialo).

    kaj simile
    mi ¼uras per mia honoro [Z] (sed ankaý: je¼uri [Z]).
    þi kovradis ilin per kisoj [Z].
    la remparo fortikiøis kaj baldaý kovriøis per abunda herbo [Z].
    En la etnaj lingvoj oni iam variigas la rimedajn prepozicia¼ojn per diversaj proksimsencaj esprimoj; imitante tion, ankaý en Esperanto oni uzas helpe de, pere de ktp. Preskaý æiam tio estas malrekomendinda trajto de kancelaria stilo; prefere oni uzu la simplan per.

    Hibridaj verboj

    Kiam komplikan agon, realigatan per ilo, indikas simpla verbo, ofte oni povas uzi la saman verbon por paroli pri la ago de la ilo:
    Mi skribas per krajono.
    La krajono bone skribas.
    Simila afero okazas pri kovri, aperinta en la dua demando; tamen pri øi la situacio estas pli komplika, æar en sia reduktita formo (kiam la aganto estas la kovromaterialo mem) øi estas verbo hibrida.

    En mia respondo pri la lingvaj aspektoj (RE, 1996, N-roj 7, 10, 11) mi parolis pri la limhavaj kaj senlimaj verbaj signifoj kaj agospecoj, kaj pri la verboj hibridaj, en kiuj konfuziøas tiuj du signifoj. Al tiuj hibridaj verboj apartenas i.a. aflikti, bari, garni, ilustri, kaþi, kovri, okupi, ornami, protekti, þirmi.

    La nereduktita kovri normale estas verbo ne hibrida, sed limhava. Øi implicas iun aganton, kiu þanøas la staton de io, faras øin kovrita. En tiu signifo la kovra¼o estas pasiva materialo, kiun enkondukas per (aý je):

    Tiam Ida metis la florojn en la pupliton, tute kovris ilin per la malgranda litkovrilo ... [Z]

    Tie ankaý troviøas rivero, kiu eliras el siaj bordoj kaj kovras la tutan landon per þlimo. [Z]

    Dometo ... estis kovrita per pajlo [Z]

    Jen ili eniris en la unuan salonon; øi estis kovrita per rozokolora atlaso, kaj artefaritaj floroj ornamis æiujn murojn. [Z]

    La abion oni starigis en granda sabloplena vazo, tamen neniu povis rimarki, ke tio estas vazo, æar æiuflanke æirkaýe øi estis kovrita per verda þtofo kaj øi staris sur granda kolorriæa tapiþo. [Z]

    La rigardo de la knabineto penetris rekte en la æambron, kie la tablo estis kovrita per blindige blanka tablotuko kaj delikata porcelano ... [Z]

    Ankaý la reduktita kovri povas havi limhavan signifon:
    Dum la nokto la akvo leviøis kaj kovris la tutan kampon
    sed pli ofte oni uzas øin en senlima signifo, en kiu kovri, simile al kuþi, ne estas rezultverbo sed esprimas senþanøan staton. Pri la kaýzinto de la kovrostato æe tia signifo ne temas.
    Nigra lana tuko kovris þiajn harojn [Z].

    Tapiþoj kovris la plankon [Z].

    Tiu stranga¼o aperas en la formoj aktivaj; por la pasivo oni kutime preferas la perfektaspektan participon (kovrita), kiu implicas la finstaton de la limhava agospeco, kohera kun la nereduktita kovri. Cetere, la aganto estas la kovra¼o; sekve, en la pasivo øin enkondukas la agantoprepozicio de:
    Jen þi venis al granda, preskaý æie kovrita de þlimo, placo en la arbaro, kie grandaj grasaj maraj serpentoj sin volvadis kaj montradis sian abomenan blankflavan ventron [Z].

    La malabundaj resta¼oj de la iama tegmento estis kovritaj de musko kaj de sempervivo; la æefan þirmon prezentis la nesto de cikonio, kiun tenis en bona stato la cikonio, dum æio alia estis elmetita al ruiniøado [Z].

    "Nun ekstere estas vintro!" meditis la arbo. La tero estas malmola kaj kovrita de neøo, la homoj ne povas min planti; tial verþajne mi devas stari æi tie þirmite øis la printempo! [Z].

    Æiuj arboj kaj arbeta¼oj staris kovritaj de prujno [Z].

    Tio estis bona þafo, sana kaj abunde kovrita de lano. [Z].

    La mallumaj seriozaj montoj estis æiuj kovritaj de neøo [Z].

    "Mi povus blovi sur lin," diris la vento, "sed mi blovis nur sur la ardantajn karbojn kaj mi sekvis lin tra pordo en tiun æambron, en kiu suferis de frosto liaj filinoj. Lia kamizolo estis kovrita de cindro, kiu sidis ankaý en lia barbo kaj en liaj konfuzitaj haroj." [Z].

    La altaj ondoj estis kovritaj de blanka þaýmo ... [Z].

    La tuta bordo estis ankoraý kovrita de putrantaj haringoj ... [Z].

    Do, "vojeto kovrita de neøo" estus kutima esprimo. "Vojeto kovrita per neøo" estus konvena se iu aganto (alia ol la neøo mem) kovris la vojeton, uzante neøon kiel kovromaterialon (eble por aranøi skian vetkuron).


    REKOMENDOJ
    de la Konsultejo de la Akademio de Esperanto

    La konsulta komisiono, ricevinte demandojn pri la vortoj inline skates, snowboard, halfpipe, mountainbike, gameboy, rekomendas:

    Por inline skates: "rulþuo", jam vaste uzata, estas þuo kun radetoj aranøitaj unu- aý duvice; do por inline skates ni rekomendas "unuvicaj rulþuoj".

    Por snowboard: "glit(o)tabulo" -- unuobla skio, sur kiu starante ambaýkrure oni glitas laý neøa deklivo. Tolerebla þajnas ankaý la termino "neøtabulo".

    Por halfpipe: "duontubo" -- tiuforma instala¼o por pendole veturi en øi per rultabulo.

    Por mountainbike: "mont(o)biciklo", "montarbiciklo" -- fortika biciklo taýga por veturi sur natura kaj dekliva tereno ("terenbiciklo").

    Por gameboy (varnomo): "ludkomputil(et)o" -- tiuspeca portebla aparateto kun ludprogramo, precipe por infanoj.

    Krome oni demandis, æu la terminoj "poþtelefono" kaj "kompaktdiskilo" estas akcepteblaj. Tion la konsulta komisiono jesis, aldonante ke por portebla kompaktdiskilo sufiæas kutime ankaý la termino "poþdiskilo".

    La konsulta komisiono atentigas, ke tiuj æi rekomendoj ne estas decido de la Akademio de Esperanto. Lingvajn demandojn æiu povas direkti al la direktoro de la konsulta komisiono Stefan Maul:

    Adreso: Pferseer Str. 15, DE-86150 Augsburg, Germanio
    Rete: maul@newsfactory.net


    SEP KANDIDATOJ POR PREMIO "LA VERKO DE LA JARO 1998"

    (HK) La sekretario de La Verko de la Jaro, s-ino Mari-Roza Vilain-de Wolf, anoncis la liston de la titoloj kandidataj al la premio por 1998. Temas pri Amparolo de István Nemere, Durankulak de Sabira Stahlberg, Falantaj muroj de Trevor Steele, La tunelo de Marco Picasso, Pajleroj kaj stoploj de William Auld, Tien de Johán Valano, Tri rakontoj pri la Miljara Paco de John Francis. La libroj estas æiuj prozaj, kaj surmerkatigitaj en 1997-98. Ilin proponis almenaý po tri membroj de Esperanta PEN-Centro. La premion asignos la abonantaro de Literatura Foiro per referendumo kaj proklamos la Internacia Literatura Forumo en La Chaux-de-Fonds, meze de aýgusto 1999.


    PEPO PAÞAS AL PLENA POSEDO

    (HK) Pepo, la eta heroo kreita de Martin Burkert el Germanio, akompanos la lernanton en la nova eldono de Paþoj al plena posedo, produktata de LF-koop.

    La fama internacia legolibro de William Auld aperos æi-jare en tute renovigita vesto grafika, interalie kun pli granda litertipo. Ankaý la ekzercaro estas funde reviziita, danke al juna pedagogino el Hungario, Bernadett Kozma.

    Kompreneble la paøoj pri Esperantio, kun diversaj adresaroj, estos ankaý øisdatitaj, kun aparta atento pri novaj sociaj iniciatoj: ekzemple, en la øisnunaj eldonoj mankis informo pri Pasporta Servo kaj Amikeca Reto!


    SENSACIO EN LA GOETHE-JARO

    Goethe, Johann Wolfgang von. Faýsto. Partoj I kaj II / Trad. el la ger. Karl Schulze. -- Berlin: Eldonejo mondial, 1999. -- 205 paøoj.

    En la jaro de la 250-a datreveno de la naskiøo de Johann Wolfgang von Goethe en la eldonejo mondial (Berlin) ¼us aperis ambaý partoj de Faýsto en Esperanto.

    La tradukon faris Karl Schulze (1910-1983), en kies esperantigo siatempe en GDR jam aperis la romanoj Nuda inter lupoj (Bruno Apitz, 1974) kaj la Trigroþa romano (Bertolt Brecht, 1977), ambaý en Edition Leipzig (la lasta kunlabore kun Bleicher-Verlag Gerlingen).

    La manuskripton preparis kaj redaktis por la preso Ulrich Becker. Li ankaý verkis kelkpartan enkondukon (El la vivo de Goethe, La literatura kreado de Goethe kaj lia Faýsto, La Faýsto en Esperanto, La tradukinto de Faýsto: Karl Schulze). La eldona¼o ankaý enhavas ampleksan eseon de la tradukinto (La aventuro de la Faýst-tradukado). Glosaro æe la fino faciligas la komprenon de diversaj aluda¼oj en la teksto.

    La libro estas solide broþurita. La kovrilo prezentas grafika¼ojn de la uson-hinda artisto Uday K. Dahr.

    Æiu esperantisto ne hezitu, rapide havigi al si la libron, kiel belegan donacon eæ en kelkaj ekzempleroj. Øi ja estas elstara agrumento pri la kultura valoro de Esperanto! La libro kostas nur 24 germanajn markojn kaj haveblas æe la libroservoj.

    Vi povas vin turni ankaý rekte al Mondial-Verlag

    Adreso: Giselastr. 12, DE-10317, Berlin
    Rete: kulturring@snafu.de

    Detlev Blanke


    LA FAMILIO ZAMENHOF

    (HK) Grava historiografia verko de Zofia Banet-Fornalowa (Varsovio) aperos venontjare æe LF-koop. Temas pri La familio Zamenhof, kiun la aýtorino mem tiel resume prezentas:

    Rezulte de kelkjaraj esploroj kaj penetro en diversspecan fontomaterialon ekestis libro prezentanta la familion kiel valoran kaj admirindan komuna¼on. La leganto havas la eblecon konatiøi kun ilia socia kaj profesia laboro. Æi-kampe pluraj Zamenhofoj vere eminentis. La libro bildigas ankaý ilian familian vivon kaj sciigas pri la dramaj traviva¼oj de la proksimuloj de D-ro Zamenhof dum la periodo de Holokaýsto, kiam grandparto inter ili pereis. Oni povas ekscii pri la granda engaøemo de pluraj Zamenhof-familianoj en la Movado kaj konatiøi kun la kontribuoj de kelkaj el ili por la E-kulturo. Per tiu libro la aýtorino deziras omaøi al la memoro de la iam multnombra familio Zamenhof, klera, nobla kaj homarana, el kiu ankoraý vivas nur kelkaj dise en la mondo.

    Libro riæe ilustrita, kun multaj unika¼oj.

    Zofia Banet-Fornalowa


    NANOVFSZKY EDITORO DE JUBILEA LIBRO

    (HK) György Nanovfszky, doktoro pri lingvistiko, iama redaktoro de Planlingvistiko, eksa ambasadoro de Hungario en Moskvo, nuna prezidanto de Hungaria E-Asocio, proponis al la Asembleo de LF-koop, aperigi memorlibron omaøe al la 50a datreveno de d-ro Giorgio Silfer (13 septembro 1999).

    La Asembleo akceptis unuanime lian proponon (kun unu sindeteno), kaj nomumis øuste d-ron Nanovfszky redaktoro de la jubilea libro. Tiu "serta gratulatoria" enhavos tri sekciojn: lingvo, literaturo, komunumo. Multaj esperantologoj estos invititaj de d-ro Nanovfszky kontribui per propra eseo, pri tute libera temo, sed strikte ligita al esperanto, al unu el tiuj tri sekcioj.

    Sonja Brun


    KOMISARO MAIGRET SEKVAS HOLMSON EN ESPERANTUJO Maigret

    Georges Simenon (1903-1989) havis nur 16 jarojn, kiam li ricevis ¼urnalistan oficon en la krim-fako de "La Gazette de Liège" (Belgio). Tiutempe la juna Simenon ofte vizitis prizonojn, juøejojn, kadavrejojn kaj krimlokojn pretigante raporta¼ojn pri krimoj kaj akcidentoj. Baldaý li ekverkis ankaý humurajn kaj satirajn verkojn sub diversaj pseýdonimoj.

    Fine de 1922 Simenon iris al Parizo, kie li verkis multegajn artikolojn, felietonojn kaj novelojn por francaj gazetoj. En 1929 per la romano Petro la Latvo debutis komisaro Maigret [Megre]. De tiam dum pli ol 40 jaroj Simenon verkis multajn romanojn pri Maigret.

    Komisaro Maigret impresas kiel reala persono. Malkiel usonaj kaj anglaj amatoraj detektivoj (Holmes, Poirot, Dupin k.a.), Maigret estas þtata oficisto, kvazaý daýriganta la laboron de inspektoro Lecoq -- protagonisto de policaj romanoj de Emile Gaboriau.

    Maigret ne posedas la eminentan sagacon kaj deduktemon de Holmes kaj Poirot. Li estas mezklera parizano kun limigita kultura sciaro, nenia "superhomo" aý karierulo. Sed li solvas misterajn kazojn dank' al la vivosperto kaj kono de la ordinara homo, kun kiu li facile identiøas. Eble æar Maigret foje devas rezisti kontraý la þtata polica sistemo por defendi ordinaran homon, kiu pro malfeliæaj cirkonstancoj implikiøis en misfaro, milionoj da legantoj vidas en li raran tipon de policisto kapabla kunsenti kun simpla civitano kaj protekti tiun kontraý krimuloj kaj kontraý polica arbitro.

    Finfine dank' al kunlaboro de Daniel Luez kaj eldonejo Sezonoj, komisaro Maigret aperis en Esperantujo, unu jaron post la alveno de Sherlock Holmes per La æashundo de la Baskerviloj (Sezonoj, 1998).

    La nova libro Maigret hezitas estas aæetebla kontraý 14 rubloj (la sendokosto aldoniøos) æe la redakcio de La Ondo. Alilandanoj povas ricevi øin æe ni sendinte 10 IRKojn aý æe UEA, FEL kaj multaj aliaj libroservoj.

    Halina Gorecka


    Ricevitaj libroj

    1786. Lozgaæev N. Sur tranærando de ponard': Poemoj orig. kaj trad. / Edit. A.Kor¼enkov. -- Jekaterinburg: Sezonoj, 1998. -- 24 p., il. -- (Literatura suplemento de La Ondo de Esperanto). -- (Donaco de Sezonoj).

    1787. Aïvanhov O. M. La jogo de nutrado / Tr. el la fr. -- Fréjus: Prosveta, 1992. -- 137 p. -- (Kolekto "Izvor"; No 204). -- (Donaco de Prosveta).

    1788. Aïvanhov O. M. Sub la signo de la Kolombo: paco regu / Tr. el la fr. -- Fréjus: Prosveta, 1995. -- 155 p. -- (Kolekto "Izvor"; No 208). -- (Donaco de Prosveta).

    1789. Aïvanhov O. M. Espero por la mondo: spirita galvanoplastiko / Tr. el la fr. -- Fréjus: Prosveta, [s.j.]. -- 191 p. -- (Kolekto "Izvor"; No 214). -- (Donaco de Prosveta).

    1790. van Themaat W.A. La akvariinfanoj: Sciencfikcia romano. -- Lelystad: Vulpo-Libroj, 1976. -- 64 p., il. -- (Donaco de A.Kor¼enkov).

    1791. Blicher St. St. Taglibro de vilaø-pedelo / Tr. el la dana H.J.Bulthuis. -- Godesberg: Butin & Jung, 1922. -- 48 p. -- (Donaco de A.Kor¼enkov).

    1792. Burns R. Kantoj, poemoj kaj satiroj / Tr. el la angla R.Rossetti, W.Auld. -- 2a eld. -- Glasgow: Kardo, 1995. -- 73 p. -- (Donaco de F.Goodheir).


    Ricevitaj gazetoj

    Æe la Domparo. 1999/lasta;
    Esperanto. 1999/3;
    Esperanto en Azio. 1998/4;
    Esperantolehti. 1999/1;
    El Popola Æinio. 1999/4;
    Ekzakte. 1999/1;
    Franca Esperantisto. 1999/505;
    Helianto. 1999/2;
    Heroldo de Esperanto. 1999/2,3;
    Internacia Pedagogia Revuo. 1999/1;
    Internaciisto. 1999/2;
    Israela Esperantisto. 1999/130;
    KAE-Informilo. 1999/26;
    Konkordo. 1999/40;
    Kontakto. 1999/2;
    La Brita Esperantisto. 1999/947;
    La Gazeto. 1999/81;
    La KancerKliniko. 1999/89;
    La Ondo de Esperanto. 1999/4;
    La Revuo Orienta. 1999/3;
    l'esperanto. 1999/2;
    Le Travailleur Espérantiste. 1999/241;
    Literatura Foiro. 1999/177;
    Monato. 1999/2;
    Nia Bulteno. 1999/73;
    Ruslanda Esperantisto. 1999/2;
    Trefo. 1999/1.

     
    M O Z A I K O

    Magio en Siberio

    Ni ricevis 5 solvojn de la Magiaj Kvadratoj el la februara LOdE. El ili nur unu estis ne tute korekta. Per lotumado gajnis Nikolao Neæajev el Irkutsk (Siberio), gratulojn al li!

    Respondoj:
    1. Heliko; epizod'; ligilo; Izidor'; koloso; odoroj; 2. Æarumo; amator'; rapidi; utilig'; modifi; origin'.

    TK


    Krucvortenigmo

    Solvinte la krucvortenigmon, en la markitaj kvadratetoj vi povos legi proverbon.
    Krucvortenigmo
    Horizontale:

    A. Voj' en øardeno / Verukhaýta best'; B. -- / Artikolo; C. Mita supernatura esta¼o / regula sesedr'; Æ. Ligiteco kaj reciproka konduto inter homoj / --; D. Person', ligita kun alia per reciproka inklino / Maræa bird'; E. -- F. Sufikso de la aktiva futura participo / Prepozicio / Rabobest'; G. Multvalora metal' / Teksa¼' el lino aý kanabo / --; Ø. Nedifina pronomo / Centra organ' de la sangocirkuliga sistemo; H. -- / Militistar' / Sufikso de numeraloj; ¦. Ne povi ne fari ion / Produkta¼' de kokino; I. Plata, glata / Demanda pronomo / Peceto, elemento; J. Æia elementa objekto de sciado / Satelit' de la Tero; ¬. Konciza, sencoriæa eldiro / Konstrua¼o por homloøado.

    Vertikale:

    1. Loko, priplantita per utilaj aý porplezuraj vegeta¼oj / Ankoraý ne difektita de la tempo aý aøo; 2. Numeralo / ...-de-¬anejro; 3. Manøa¼o el herboj aý legomoj / Honora signo; 4. Oka liter' de la greka alfabeto / Tiu, kiu sekse amas (R) / Plej alta vira voæ'; 5. Tiu, kiu praktikas belarton / Honora entuziasma amasa akcept' al iu; 6. Sufikso de la pasiva prezenca participo / Numeralo / Pronomo / Fina¼o de preterito; 7. Fel', preparita por industriaj uzoj / Naskit', infan', fil' / Interpunkcia sign'; 8. Havi inklinon / Starigi laý diapazono øustan rilaton inter la sonoj de instrumento; 9. Kompatinda / Konjunkcio, uzata post supereca aý malsupereca komparativo; 10. Interjekcio, uzata por esprimi iom malþatan senzorgecon / Lirika poem' / Hejma servisto de riæuloj; 11. Malspritulo, stultegulo / Granda, forta tuko, fiksita æe la mastoj kaj streæita por kapti la venton; 12. Muzikil' / Rivero, enfluanta en la Baltan maron / Alkohola trinka¼'; 13. Malloga / Gaso por lumreklamiloj.

    Kompilis Vladimir Vyæeg¼anin (Ni¼nij Tagil)
     


    PRI DOLAROJ KAJ RUBLOJ

    $ 1.000.000
    Komence de la pasinta jaro mi malfermis konton en la banko SBS-Agro kaj deponis 40 usonajn dolarojn, esperante, ke mia valuta bonhavo ne nur konserviøos, sed eæ pligrandiøos. Post unu jaro mi revizitis la bankon por elkontigi 10 dolarojn, kiujn mi bezonis.

    Oni diris al mi, ke tio ne estas ebla.

    -- Kial?

    -- Tio estas malpermesita.

    -- Tamen mi deponis la dolarojn por povi ilin preni iam ajn.

    -- Malpermesitas!

    -- Kion do mi faru?

    -- Vi povas preni la rublan ekvivalenton. Ni konvertigos viajn dolarojn en rublojn, kaj vi ricevos rublojn.

    -- Sed hodiaý mi bezonas dolarojn, ne rublojn, -- mi plu insistis.

    -- Ni ne povas doni.

    Estas interesa afero, sed æar mi komprenis, ke mi ne povos ricevi dolarojn, mi kapitulacis kaj konsentis pri la ruslandaj rubloj -- ja, kiel bonorda civitano, mi devas subteni la ruslandan ekonomian sistemon. Mi petis la kasistinon fermi mian konton kaj redoni al mi mian bonon.

    -- Bone, -- þi konsentis. -- Interalie, mi devas sciigi vin, ke æi-momente je via konto estas nur 29 dolaroj.

    -- Kial? -- mi miregis. -- Ja mi deponis kvardek!

    -- Æar ni deprenis el via konto po unu dolaro æiumonate.

    -- Pro kio?

    -- Pro tio, ke vi ne uzadis vian konton, -- sonis la tre stranga klarigo.

    -- Tiuokaze mi certe deziras fermi mian konton kaj rericevi la restintan monon!

    -- Interkonsentite, tamen sciu, ke vi ricevos nur po 13 rublojn por æiu el la dudek naý dolaroj.

    -- Kial? Ja laý la kurzo, kiun via banko uzas, unu dolaro valoras pli ol 20 rublojn!

    -- Æar ni havas la regulon, laý kiu ni rubligas la dolarajn deponojn je la kurzo 13 RUR/USD.

    Verþajne, la esprimo de mia vizaøo ne aparte plezurigis la kasistinon, kiu tuj forplandis de la giæeto internen, verþajne al la æefo, dum mi restis plu stari, damnante min pro tio, ke mi ne lasis antaý unu jaro la dolarojn en la hejmo. Post kvarona horo la bank-oficistino reaperis kaj solene deklaris:

    -- Ni redonos al vi, kiel al labor-veterano, viajn 29 dolarojn je la kurzo 22.60, sed vi devas fari petskribon pri tio adrese al nia direktoro.

    Mi do faris øin kaj ricevis 655 rublojn 40 kopekojn.

    Bronislav Æupin


    Esperantistoj en TV
    Sur la supra foto: Esperantistoj en la Supera Ligo de "Brain-ring" (TV-studio Ostankino, Moskvo, 1999).
    La unua vico: æampiona teamo Sonet, Moskvo. Plej dekstre sidas Valentin Melnikov. La dua vico: la teamo Jaffa. Sidas, de maldekstre -- Boris Burda, Tatjana Lugovskaja, Anatolij Vasserman (æiuj el Odeso, Ukrainio). La raporto aperis en marto, nun legu la versan gratulon de Klara Ilutoviæ.


    Premio per mencio 
    Unua akto: "Kontakto"

    Laý nerekta instigo de István Ertl kaj Viktor Sapo¼nikov, kiuj kolektas gazetajn misojn, estas lanæita konkurso, en kiu premion -- (mal)laýdan mencion -- ricevos la gazeto, kies redakcia koboldo plej bizare kondutis lastatempe.

    La premieran premion ricevas Kontakto -- dumonata socikultura revuo de TEJO -- pro la reklama invito "Legu komiksojn en Esperanto!" Nun niaj libroservoj estas sieøataj de samideanoj, kiuj laý la rekomendo de Kontakto, amase mendas jenajn komiksojn:

    Pro la 1332-paøa komikso de Courtinat, Esperanto ricevu dignan lokon en la mondliteraturo!


    FRAZOJ

    Homoj logiøas kaj ligiøas al Esperanto pro plej diversaj kialoj, kaj komence apenaý imagas kion tiu lingvo, unika laý origino kaj funkci-maniero, efektive donos al ili. Sed finvojaøinte la longajn, ofte nefacilajn etapojn de la enmovadiga itinero, ili neeviteble demandas al si kion do signifas atingi tiun provizoran celon; ili ekseræas sian esperantistan identon, pro la prema neceso prikonscii al kio ili fordonadas parton, finfine tre signifan, de sia unusola vivo.

    ... La fakto ke ekaparteno al nia komunumo estas propravola -- plejparte nedenaska, æiam æesigebla --, implicas æe æiu øia ano malsamajn aliømotivojn kaj celvortumojn. Tial nia movado, kies fortojn grandparte okupas la propra rekreado, ne povas ne koncentri multon el sia restanta energio al la konstanta seræado de konsento en la vojdifinado.

    István Ertl (Esperanto. 1999: 3)


    Tre serioza sociologia enketo lastatempe konkludis, ke 92% de la æe¶oj estas rasistoj. Do, imagu la rezultojn, se oni enketus pri Rusio, Pollando, Kroatio, ktpktp!

    Michel Duc Goninaz (La kancerKliniko. 1999: 89)


    Prezidanto de IKEK Faustino Castaño Vallina proponas al komunistoj okazigi "rekrut-kampanjon" en la Berlina UK. Æu konforme al la Kongresa Regularo?

    Klare parolante, ekzistas ne malmultaj geesperantistoj, kiuj sintenas burøklase en la klasbatalo. Granda parto el ili eble neniam enviciøos kun ni en la batalo por pli justa sociordo... Restas, tamen, alia parto el la esperantistaro kiu, jes ja, poziciiøas senhezite kontraý æiuj formoj de interhoma ekspluatado kaj pretas agadi iamaniere por plibonigi la socion kaj þanøigi la bazon de la mondo. Tiuj homoj estas interesaj por ni eæ se iuj el ili ne sin difinas kiel marksistoj nek leninistoj. Al ili devas esti adresita nia mesaøo...

    Konkrete, mi pensas pri la ebleco de la IKEKanoj kiuj partoprenos en la æi-jara U.E.Kongreso en Berlino agadu akorde por disdoni inter la kongresanaro nian alvokon. Nia alvoko devas enporti la politikan mesaøon pri kiu mi temis supre. Ekzistas æe ni flugfolioj jam uzitaj øis nun tiucele pere de niaj k-doj en antaýaj okazoj.

    Internaciisto. 1999: 2


    Eæ svedoj skribas ekonomikan diserta¼on preskaý æiam en la angla lingvo. Je la ekonomika instituto de la universitato de Gotenburgo, la lasta svedlingva doktora diserta¼o datiøas de 1989. Post tiam aperis øis oktobro 1998 58 diserta¼oj, æiuj en la angla lingvo... En 1998 la Komisiono pri la Sveda Lingvo komisiite de la registaro, prezentis planon pri tio kiel apogi la svedan lingvon en Svedio. Unu el la proponoj estas, ke "doktoraj diserta¼oj en fremdaj lingvoj havu resumojn en la sveda". Tio ja estas la inverso de regulo, kiu regis øis 1993!

    Bo Sandelin (Internacia Pedagogia Revuo. 1999: 1)


    Rakontas Trevor Steele, kiu instruas Esperanton en Litovio en kelkaj kursoj de la Litova E-Asocio:

    Litovio estas mirlando por vaganta instruisto de la internacia lingvo. Mi kredas, ke eæ en urbeto, se E-kurso estus taýge anoncita, venus pli da interesatoj ol, ekzemple, nia aýstralia movado sukcesas altiri tutkontinente.

    ... Miaj unuaj kursoj en Vilnius komenciøis la 19an de oktobro, je 12.00, 14.00, 16.00 kaj 18.00. Aperis pli ol 220 homoj, pli ol la æambroj povas sidigi. Oni persvadis 80 el ili atendi la novembrajn kursojn. El la restantaj 140 restis øisfine 125. Probable almenaý 100 volis tuj fari daýrigan kurson, sed ne eblis doni tian kurson, æar intertempe amasiøis preskaý 200, kiuj intencis komenci en novembro. Do ni proponis al la 125 daýrigan kurson en januaro. La "problemo" estas, ke ni devis persvadi multajn novulojn prokrasti sian unuan kurson øis januaro.

    La Gazeto. 1999: 81


    ANONCETOJ

    Æiu vorto en la anonceto kostas 50 kopekojn por ruslandanoj. Por alilandanoj 5 vortoj kostas unu respond-kuponon. La pagon sendu al Nade¼da Mi¶ajlovna Þeludjko je la redakcia adreso.


    Peterburga E-Teatro, en sia 15-jaraøo, konsistas el 12 aktoroj-profesiuloj, kiuj nun volus prezenti al Esperantujo 1,5-horan teatra¼on Fabelo de mia vivo laý kelkaj fabeloj de Hans Christian Andersen.

    Adreso: RU-194156 Sankt-Peterburgo, ab. ja. 5, Go¶þtejn V.R., Ruslando.


    Mi kaj mia edzino estas Rusaj Ortodoksaj Kristanoj. Ni loøas apud Teksarkana, Teksaso, Usono. Ni seræas aliajn Ortodoksajn Kristanajn Esperantistojn.

    Adreso: Basil (Darin) Arrick Rt.1 Box 765, DeKalb,TX 75559, USA
    Rete: basil@homestead.org


    Du bonkoraj fraýlinoj-øemeloj (32 j.) deziras konatiøi kun fratoj-øemeloj (29-36 j.) por fondi familiojn. Ni havas agrablan aspekton, grandajn grizajn okulojn. Inter niaj interesoj estas kudrado, mastrumado, trikado, muziko, øardenado, libroj.

    Nade¼da kaj Ljubovj: RU-432027 Uljanovsk, ab. ja. 10 000, Ruslando.


    Se vi deziras fondi internacian familion, uzu nian servon.

    Irina Skladnova
    Adreso: RU-173014 Novgorod, ab. ja. 28, Ruslando.
    Rete: Irina.skladnova@usa.net


    43-jara eksarmeano deziras korespondi pri la temoj: esperantologio, Esperanto kaj komputiloj, þako; interesiøas pri aæeteblaj libroj.

    Boris Nebesnyj: RU-355019 Stavropolj, Serova, 470/1-25, Ruslando.


    BIENO "NJEGUÞ"

    en vilaøo Hraþæina-Trgoviþæe, Kroatio

    PROGRAMOJ EN 1999

    16-18.04. J.J.Strossmayer kun Franjo Gruiæ
    21-23.05. Problemoj de komunikado en turismo kun Oszkár Princz
    11-13.06. Naturamika Semajnfino kun M.Godec
    02-09.07. Kurso de la kroata lingvo kun G.Jurina
    11-18.07. Kursa Semajno kun S.Þtimec kaj aliaj
    17-18.07. Interregiona kaj najbarlanda renkonteto
    23-30.07. Ne tre konataj aspektoj de Esperanto kaj Zamenhof... kun d-ro H.Eichner
    03-09.08. Zagorje la verda aý Survoje al 55-a IJK
    10-15.08. Literatura kurso kun Spomenka Þtimec
    16-22.08. La plej aktualaj temoj de astronomio kun d-ro H.M.Maitzen kaj Maja Tiþljar
    17-19.09. Surpriza Semajnfino

    Bonvenon!

    Senpagaj informiloj riceveblas de la organizanto:

    Orbis Pictus
    de Viþnja Brankoviæ

    Adreso: Via Leghissa 6 - 34 131 Trieste - Italio
    Telefono: +39 / 040 767 875
    Rete: mailto:orbispictus@iol.it
     


    INTERNACIA FOTOKONKURSO DE "LA ONDO DE ESPERANTO"

    Somero estis temo aý fono en plejparto inter la 40 fotoverkoj de 15 personoj el 9 landoj (Albanio, Finnlando, Germanio, Italio, Jugoslavio, Niøerio, Pollando, Ruslando, Slovenio), senditaj al nia pasintjara fotpkonkurso.

    Sojle de la nord-hemisfera somero ni memorigas pri la pasint-jara somero en Balkanoj per Elæerpiøo de Viþnja Brankoviæ

    kaj La libelo sur pino (sube), pro kiu albana fotoartisto Luan Jaupi ricevis la triam premion en la konkurso, baldaý reanoncota.


    "Elæerpiøo" de Viþnja Brankoviæ
    Fotokonkurso-1

    "La Libelo sur pino" de Luan Jaupi 
    Fotokonkurso-2


    PERANTOJ DE LA ONDO DE ESPERANTO

    AÝSTRIO: Leopold Patek, Martinstr. 104/38, AT-3400 Klosterneuburg
    AÝSTRALIO: Libroservo de AEA, P.O.Box 230 Matraville N.S.W. 2036
    BELGIO: Flandra Esperanto-Ligo, Frankrijklei 140, BE-2000 Antwerpen
    BRAZILO: Brazila Esperanto-Ligo, Caixa Postal 03625, Brasilia, DF 70084-970
    BRITIO: Esperanto-Asocio de Britio, 140 Holland Park Avenue, London, W11 4UF
    BULGARIO: Ljubomir Trifonæovski, pk 26, BG-3000 Vraca
    ÆE¦IO: Vladislav Hasala, A.Dvoráka 1, CZ-696 62 Stráznice
    DANLANDO: Wolfgang Kirschstein, Hvedebjergvej 30, DK-8220 Brabrand
    ESTONIO: Virve Ernits, Mahla 65-1, EE-0012 Tallinn
    FINNLANDO: Oy Mendoservo Ak., Kivistöntie, FI-05510 Hyvinkää
    FRANCIO: Unuiøo Franca por Esperanto, 4 bis rue de la Cerisaie, FR-75004 Paris
    GERMANIO: Esperanto-Centro, Rheinstr. 9, DE-12159 Berlin
            Manfred Führer, Am Stadtpfad 11, DE-65760 Eschborn
    HISPANIO: Juan Azcuénaga Vierna, Gen. Dávila, 127, por 7, 2 iz., ES-39007 Santander
    HUNGARIO: Attila Kovacs, Pf. 374, HU-7601, Pécs
    IRLANDO: Joy Davies, 9 Templeogue Wood, Dublin 6W
    ISRAELO: Aleksandr Mikiþev, 20/1 Hameleh-Amacja-str., IL-77484 Aþhod
    ITALIO: Itala Esperanto-Federacio, Via Viloresi 38, IT-20143 Milano
            Višnja Brankoviæ, Via Leghissa 6, IT-34131 Trieste
    KANADO: Kanada Esperanto-Asocio, P.O.Box 2159, Sidney, BC, Canada V8L 3S6
    KATALUNIO: Kataluna Esperanto-Asocio, Apartat 290, ES-08200 Sabadell, Katalunio
    KOREIO: KEA. Kang Byeon Han Shin Core B/D No 1601 Mapo-Dong 350 Mapo-ku, Seoul
    LITOVIO: Litova Esperanto-Asocio, p.k 167, LT-3000 Kaunas-C
    NEDERLANDO: UEA, Nieuwe Binnenweg 176, NL-3015 BJ Rotterdam
    NORVEGIO: Esperantoforlaget A.S., Olaf Schous vei 18, NO-0572 Oslo.
    POLLANDO: Maciej Wnuk, Skrytka 105, ul. Broniewskego 77-137, PL-01-865 Warszawa
    PORTUGALIO: Portugala Esperanto-Asocio, Rua João Couto, 6, R/C-A, PT-1500 Lisboa
    RUSLANDO: Nade¼da Mi¶ajlovna Þeludjko, RU-620077 Jekaterinburg-77, p.k. 67
    SLOVAKIO: Milan Zvara, Popradské Nab. 33, SK-058 01 Poprad
    SVEDIO: SEF, Lisbet Andréasson, Södra Rörum pl 455, SE-24294 Hörby
    SVISLANDO: Christoph Scheidegger, Im Schleedorn 6, CH-4224 Nenzlingen
    UKRAINIO: Dmitrij Cibulevskij, ab. skr. 9307, UA-310003, ¦arkiv
    USONO: Esperanto-Ligo por Norda Ameriko, P.O.Box 1129, El Cerrito CA 94530


    LA ONDO DE ESPERANTO

    SENDEPENDA INTERNACIA REVUO.
    1999. N-ro 5 (55)
    Aperas æiumonate
    Fondita en 1909 de Aleksandr Sa¶arov
    Refondita en 1991
    Eldonas kaj administras: Halina Gorecka
    Redaktas: Aleksander Kor¼enkov
    Konstantaj kunlaborantoj: Maria Ba¼enova, Boris Kondratjev, Viktor Kulakov, Tatjana Kulakova, Valentin Melnikov, Sergio Pokrovskij
    Adreso: RU-620077 Jekaterinburg-77, ab. ja. 67, Ruslando
    Telefono: (3432) 104503
    Telefakso: (3432) 775252 Esperanto 104503
    Elektronika adreso: hrgo@sbank.e-burg.su
    Hejmpaøo: http:/www.geocities.com/Athens/Acropolis/3438/
    Abontarifo por 1998:
        -- Internacia tarifo: 24 usonaj dolaroj aý 48 nederlandaj guldenoj
        -- Orienteýropa tarifo: 15 usonaj dolaroj
        -- Ruslanda tarifo: 115 ruslandaj rubloj
        -- Aerpoþta aldono: 4 usonaj dolaroj
    Konto æe UEA: avko-u
    Recenzoj. Bonvolu sendi du ekzemplerojn de la recenzota libro, kasedo, disko k. a. al la redakcia adreso.
    Eldonkvanto: 600 ekzempleroj
    Elektronika eldono: Abonebla æe nia elektronika adreso kontraý 10 usonaj dolaroj
    Anonctarifo:
        -- Plena paøo: 200 NLG (800 rub.)
        -- Duona paøo: 120 NLG (480 rub.)
        -- Kvarona paøo: 70 NLG (280 rub.)
        -- Okona paøo: 40 NLG (160 rub.)
        -- Malpligrandaj: 1 NLG aý 4 rubloj por 1 cm²
        -- Kovrilpaøa anonco, kun aldono de plia koloro, kostas duoble.
    Triona rabato por ripeto en la sekva numero.
    Donacoj. La donacoj estas danke akceptataj æe la redakcia adreso (ruslandaj rubloj) aý æe nia konto avko-u æe UEA (devizoj).
    Oni povas represi kaj traduki materialojn el La Ondo de Esperanto nur kun indiko de la fonto.
    (c) La Ondo de Esperanto, 1999.
    [Subtitolo]